19 Mart 2024, Salı

Kore - Sydenham koresi

30 Nisan 2013, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu
-Hamile doktor bey! Bu hareketler başlayınca bebekle ilişkili bir sorun mu var diye endişelendik. Kadın doğum doktoru her şeyin normal olduğunu ama bir de nöroloji uzmanına gitmemizin iyi olacağını söyledi. Eşimin ellerinde - kollarında böyle durduramadığı, kıvrılmalar - oynamalar başladı. Giderek artıyor. Çocukluğunda da bir kez olmuş diye kayınvalide anlattı. Boğazları kabardıktan sonra olmuş, tedavi edilince de geçmiş. Bu kez nasıl olacak doktor bey? Bu oynamalar düzelir mi?

Kore nedir? Niçin ve neredeki etkilenme ile ortaya çıkar?

Kore istemeden yapılan, kısmen baskılanabilen, çoğunlukla kol ve bacakta, özellikle de elde - parmaklarda olan kıvrılmalı hareketlerdir. En uçta olma eğilimi taşır.

"Bazal ganglion" denilen yapıların etkilenmesi ile ortaya çıkar. Burası beyin sapı denilen bölge ile beyin kabuğu arasında yer alan bir grup hücre topluluğudur. Beyin kabuğunun hemen her bölgesi ile karşılıklı ilişki içindedir ve her türlü hareketin, hatta düşüncenin bile oluşma hızını belirler. Benzetme yapılırsa araba motorunun dönme hızına benzetilebilir. Motorun dönme hızı yavaş olursa araba hareketi yavaş; dönme hızı yüksek olursa da araba hareketinin hızlı olması gibidir. Beyin benzetmede olduğu gibi işlerini yeterince hızlı, daha hızlı ya da yeterinden daha yavaş yapar. Beyin hareketinin yavaş olduğu duruma örnek Parkinson hastalığıdır. Oturulan yerden kalkma, yürüme, konuşma, düşünme gibi işlemlerin hepsi yavaştır. Hareketin hızlı yapıldığı durumlar ise istemsiz hareketlerin olduğu kore - atetoz - ballizm, distoni, tremor durumlarıdır.

Bazal ganglionlardaki bu etkilenme, enfeksiyonlar sırasında ve sonrasında görülebileceği gibi (streptokok enfeksiyonları, HIV - AİDS, deli dana hastalığı), romatizmal hastalıklar (Lupus hastalığı, antifosfolipid antikorları), bazı maddelerin burada birikmesi sonrasında (Wilson hastalığında bakır birikmesi), ilaçların bu bölgeyi etkilemesi ile (parkinson ilaçları, doğum kontrol hapları, kokain), damar tıkanması ile bu bölgede harabiyet oluşması sonrasında, tiroid bezinin fazla çalışması ile ya da ailesel geçiş gösteren ve beyinde yıkım ile giden hastalıkların seyri sırasında (Huntington hastalığı, nöroakantositoz) karşımıza çıkabilir. Çocukluktan - erişkinlik dönemine kadar hemen her yaşta, her iki cinste de gözlenebilir.

Korenin kalp hastalığı ile ilişkisi var mıdır? Nasıl tanınır?

Çocukluk döneminde bademcik - boğaz enfeksiyonları kalpte hasar bırakabilir ve romatizmal kalp hastalığı ile sonuçlanabilir. Vücudun savunma sistemi de bu durumu durdurmaya çalışır. Mikrobu yok eden ve ona yapışan maddeler o dönemde büyük eklemlere yapışırsa, dizler şişer ve ağrır; beyinde bazal ganglionlara yapışır ise istenmeyen hareketler, kıvrım kıvrım oynamalar olur. Bunlar genellikle tanınmaz ve "çocuk dikkat çekmek istiyor" diye bile yorumlanabilir. Bir süre sonra kendiliğinden geçer. İlk başta çok sorun çıkarmayan bu durum hayatın ilerleyen dönemlerinde tekrar ortaya çıkar. Kalpteki sorun kalp kapaklarında etkilenme ve kalp yetmezliği olarak ortaya çıkarken, bu kıvrılmalar hamile kalındığında ya da hamilelikten korunmak için doğum kontrol hapı kullanıldığında ortaya çıkar.

Çocukluk dönemi kıvrılmaları mikrobik etkenin ya da geçirildiğinin ortaya konması ile gösterilebilir iken, ileri dönemde bu şans yitirilmiştir. Bu durumda ancak hekimin hastalık öyküsü sırasında hasta ya da yakınlarının bu öyküyü vermesi tanıya yaklaştırır. Muayenede kore, hastanın hareketlerinin gözlenmesi ile kolaylıkla tanınabilen bir durumdur ve hemen her nöroloji uzmanı bu rahatsızlığı rahatlıkla tanıyabilir.

Ne ile karışır? Nasıl tedavi edilir?

Kore yapan, bazal ganglionları etkileyen pek çok hastalık vardır. Öncelikle aile öyküsü ve ilaç kullanımı sorgulanır. Eşlik eden diğer bulgulara bakılır. Hastalık tanısına ulaşmaya çalışılır. Sydenham koresi ya da daha sonraki yıllarda tekrar karşımıza çıkan gebelik koresi kontrol altına alınabilen, düzelebilen bir durumdur. Ancak tedaviye yanıt kişiler arasında farklılık gösterebilir. Bir ilaç etkili olmadığında diğer ilaç denenir. Bu ilaçlar arasında epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar (valproik asit, karbamazepin), parkinson hastalığında kullanılan ilaçlar (amantadin), psikiyatrik tedavide kullanılan ilaçlar (risperidon, olanzapin) yer alır. Hastanın tedaviye uyumu ve takiplerin düzenli olması önemlidir. 


Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi