Huzursuz Bacaklar Sendromu

Beni kurtarın! Geceleri bu bacaklarıma bir şeyler oluyor. Benim değiller sanki! Nasıl söyleyeyim yanıyor, karıncalanıyor, ağrıyormuş gibi oluyor. Hani çok da iyi tarif edemiyorum ama bu bacaklar var ya beni uyutmuyor. Uykuya hasret kaldım! Kalkıyorum, suya tutuyorum, biraz dolaşıyor - geziniyorum. Eh, biraz iyileşiyor ama oturunca ya da yatınca yeniden başlıyor. Şaşıyorum ben bu duruma! Gündüzleri de bu bacaklar bende var! O zaman iyiler ya...

Bu durum Huzursuz Bacaklar Sendromu olarak bilinir. Adı vardır ama neden olduğu halen bilinmez. Daha çok kadınlarda ve altmışlı yaşlarda gözlenir. Her gün olabildiği gibi, aralıklı olarak da olabilir. Kişi bacaklarında bir huzursuzluk, uyuşma, ağrı gibi hisler duyar ve bacaklarını hareket ettirme isteği yaşar. Hareket edince rahatlar ve çoğunlukla da kalkıp dolaşır. Bu hisler daha çok istirahat halinde, çoğunlukla akşam ve geceleyin ortaya çıkar. Uykuya dalmayı bozduğu gibi, uykudan da uyandırabilir ve uykusuz bırakır. Uykusuzluk bilindiği gibi pek çok hastalık için bir davetiyedir. Kalp damar hastalıkları, beyin damar hastalıkları, yüksek tansiyon gibi hastalıklara yol açabilir.

Ailesel geçiş vardır. Huzursuz Bacaklar Sendromunun tanısı hastanın anlattığı öyküye dayanarak konur. Gittiğiniz Nöroloji hekimi bu durumu bildiği için tanıyı kolaylıkla koyabilir. Ancak tanı akla gelmez ise uzun yıllar boyunca tanı almadan hekimleri dolaşmak ta mümkündür. Hatta bazen verilen tedaviler iyi gelmez yakınmalar büsbütün artar. Antidepressan tedavi verildiğinde yakınmaların artması buna örnektir. Bu hastalık böbrek yetmezliği, kansızlık, sinir iltihaplanması (periferik nöropati), bel fıtığı varlığı, hamilelik sırasında görülebileceği gibi, hiçbir neden olmadan da ortaya çıkabilir. Yakın zamanlarda hastalık ile beyin ve kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi hastalıklar arasında bir ilişki varlığı gösterilmiş ama ilişkinin şekli (neden mi yoksa bir sonuç mu?) ortaya konamamıştır.

Nedenler arasında dopamin denilen maddenin beyinde bazı bölgelerde az bulunması ve kan yapısında bulunan Fe (demir) miktarındaki yetersizlik en çok öne çıkan nedenler olmuş, ama net bir ilişki ortaya konamamıştır. Bu düşünceleri destekleyen bulgular arasında hastaların Fe tedavisi ve dopamin tedavisi ile yakınmalarının düzelme göstermesi ve de vücutta dopamin etkisini azaltan ilaçlar verildiğinde yakınmaların artma göstermesi sayılabilir.

Tedavide öncelikle özel bir neden var mı diye bakılır. Sinir iletim incelemesi (EMG) yapılarak sinirlerde etkilenme varlığı, belde bir sorun olup olmadığı gözlenebilir. Böbrek yetmezliği ve olası diğer sorunlar kan değerlerinin incelenmesi ile ortaya çıkar. Etkilenme var ise düzeltilmeli, düzeltmeye rağmen geçmiyor ise dopamin (levodpa) ya da dopamin benzeri ilaçlar (lizurid, pramipeksol, ropinirol, kabergolin...vs) ile tedavi uygulanmalıdır. Bu tedavileri ile çok ciddi bir rahatlama sağlanacaktır.

Tedavi sırasında hastalığın yine bilinmeyen bir yüzü ortaya çıkabilir. Bir ara rahatlamış iken, yakınmaların daha erken ve daha şiddetli olarak ortaya çıktığı, sadece geceleri olurken gün ortasına doğru - erken vakitlere - kayma gösterdiği, hatta bacaklardan ellere de çıktığı gözlenir. Bu durumda ilaç tedavisi dozları, şekli ve zamanları değiştirilir. Nöroloji hekiminin yapacağı bu basit değişiklikler sonrasında bu durum düzelecektir. Bu hastalık grip - nezle gibi geçici değildir, çoğunlukla sürekli ilaç kullanmayı gerektirir.

Şu ana kadar bilinen bir cerrahi düzeltme yöntemi yoktur, ilaç tedavisi etkindir. İlaç tedavisinde dikkat edilmesi gereken bir nokta da bazı bulantı ilaçlarının, depresyon tedavisinde kullanılan ilaçların (seçici serotonin geri alım inhibitörleri - SSRI, trisiklik antidepressanlar), lityumun ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçların (kalsiyum kanal blokerleri) yakınmaları arttırabilecek olmasıdır. Bu nedenle eğer Huzursuz Bacaklar Sendromu hastalığınız var ise bunu hekime söylemeniz ve uygun tedavileri istemeniz doğru yaklaşım olacaktır.