19 Mart 2024, Salı

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

18 Mart 2014, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

-Kusması olmuş ve kendini kötü hissetmiş, beni aradı. Acil servise gidinceye kadar tavrı değişti. Kendinde geçti! Tomografi çektiler ve "beyincik kanaması olmuş" dediler. Ameliyat edilmesi gerekiyormuş. Hemen mi? Bu kadar hızlı mı? Ne yapmalıyım?

Beyin neden sıkı korunur? Beyincik nerededir? Ne işe yarar?

Kafatası denen kemik yapı birbirine ayrılmaz bir şekilde kenetlenerek, içindeki beyini korur. Bu durum yağdan oluşmuş beynin - kolayca zarar görebilecek bir yapıdır - normal işleyişini sürdürmesine olanak sağlar. Beyin etrafının çevreleyen "zarlar" beyni hem paketler ve hem de bu zarlar kemiğe yapışarak asılmasına, askıda durmasına neden olur. Zarlar kafatası boşluğunu beynin oturduğu "zar üstü boşluk" ve "zar altı boşluk" diye iki bölüme de ayırır. Askıdaki beyin ile bu zarlar arasında beyin omurilik sıvısı bulunur ve beyin bu sıvı içinde yüzdüğünden daha hafif hissedilir.

Kafatası tarafından sıkı bir şekilde sarılmak ve korunmak iyidir ama "her iyi, her zaman iyi" değildir. Kafatası genişlemez, beyin de genişleyecek yer bulamaz! Zar üstü boşluk ve zar altı boşlukta normalin dışındaki her şey - beyin omurilik sıvısı, ödem ya da kan - beynin sıkışmasına ve fıtıklaşmasına neden olur. Fıtıklaşan beynin beslenmesi bozulur ve yapması gereken işi yapamaz. Zar altı boşluk içinde de beyincik ve beyin sapı denilen bölge bulunur. Beyincik beynin en son gelişmiş kısmı ve en çok kanlanan bölgesi olarak bilinir. iki ayak üzerinde denge içinde durmamızı, kolumuzu-bacağımızı istediğimiz beceri ile, incelikle kullanmamızı sağlar. Kafatası boşluğunun içinde en alttaki bu daracık bölgede altta omurilik, üstte de üst ve alt boşluğu ayıran zarın arasında sıkıştırılmış bir şekilde bulunur.

Beyin sapı bölgesini önemli kılan şey nedir? Beyin sapı bölgesi nasıl etkilenir?

Beyin sapı beyinden omuriliğe giden bir "köprü" gibidir. Yüz ve boyunda bulunan bütün kasların çalıştırıldığı yer olma özelliği yanı sıra, bakma, görme, işitme, konuşma, yemek yeme gibi işlerin yapıldığı-yaptırıldığı yerdir. Uyanıklık halini de bu bölge sağlar. En önemlisi de kalp atımı ve nefes alma işlemindeki otomatik pilot bölgesinin burası olmasıdır. Ritmik nefes almayı, kalp atışlarını, vücut tansiyonu düzenler.

Beyin aslında "imtiyazlı" yani "torpilli" bir bölgedir. Boyuna - posuna bakmaz! Vücudu yüze bölsek beynin ağırlığı sadece iki dilim kadar tutar. Buna karşın kalbin her atışı ile gönderilen kanın beşte birini alır. Kana olan bu ihtiyaç onu "kansızlığa en duyarlı organ" haline getirir. Beyin kansız kalırsa yani damar tıkanması olursa hücreler işlerini yapamaz ve su toplar ve şişer. Şişen beyin kafatası içinde genişleyecek yer bulamaz ise damar tıkanması olmayan, sağlam yapıların üzerine doğru yığılır. O bölgenin de işini yapmasını engeller, orası da şişer. Damar tıkanmasına benzer bir şekilde beyin kanaması da aynı tehlikeli sonucu doğurur. Kanama "hacmin" artmasına ve genişleme olamadığı için sağlam yapının baskı altında kalmasına neden olur. Bu baskı özellikle beyin sapı bölgesini sıkıştırır ise bilincin kaybolması "koma" durumu ortaya çıkar. İlk başta kalp ve solunum merkezleri kendi başına çalışabilme yeteneklerini korurular. Baskı devam eder de solunum merkezi etkilenir ise, kişi bilinci kapalı iken soluk alamaz ve yaşamı ancak solunum makinesine bağlı iken sürer. Baskı kaldırılır ise yaşama geri dönebilme - uyanabilme olasılığı halen vardır.

Koma durumun bir ileri hali "beyin ölümü" halidir ve artık geri dönüş yoktur. Beyin ölümünde beyin sapı fonksiyonları tümüyle kayıptır. Beyin uyandırılamaz. "Köprü" yıkılmıştır.

Beyincik şişmesine yol açan damar tıkanmaları ve beyin kanmalarında en önemli neden yüksek tansiyondur. Sadece tansiyonun normal hale getirilmesi bu yaşanacak olayların olmasını üçte bir oranında azaltır. "Bana bir şey olmaz" dememek, tansiyon hastalığını tedavi etmek gerekir. Sadece ilaç almak ta kafi değildir. Tansiyonu istenen aralık değerleri içine çekmek gerekir. Ola ki beyincik şişmesi gerçekleşti, bu durumda da tanıyı hemen akla getirmek, uygun yöntemler ile durumu ortaya koymak ve beyin sapı basısı var ise acil ameliyat ile baskıyı kaldırmak gerekir. Tek etkin yöntem budur ama her zaman kesin bir çözüm olamayabilir.

Sağlığın değerini kaybetmeden evvel bilmek gerekir. 



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi