19 Mart 2024, Salı

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

11 Mart 2013, Pazartesi

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu
-Dün akşama kadar hiçbir şikayetim yoktu. Akşam üzeri sağ bacağımda bir uyuşma başladı. Geçer diye beklerken sol ayağımda da aynı uyuşma ortaya çıktı. Canım evden çıkmak istemediği için gelmedim. Sabah uyandığımda uyuşmanın göbek seviyesine çıktığını, idrarımı yapamadığımı ve ek olarak her iki elimde güç kaybı olduğunu fark ettim. Aman Allah! Daha da kötüleşmiştim!. Doğruca acil servise geldim. Nöroloji doktoru bu durumun önemli olduğunu ve hastaneye yatmam gerektiğini söyledi. Omurilik etkilenmesi varmış!... 

Omurilik nerededir? Ne işe yarar? Neden önemlidir?
Omurilik sırtımızda omurga kemiklerinin arasında bulunan bir kanal içinde yaşar. Bu kanal kafatasının alt bölümünden başlar ve kuyruk sokumu bölgesine kadar uzanır. Omurilik beynin devamı olarak belin orta noktasına kadar iner. Bu yapının her iki yanında, bilgiyi taşıyan ön ve arka kök sinirleri vardır. Önden çıkan kök sinirleri beyinden gelen bilgiyi iç organlara ve kaslara taşırken, arkadan giren kök sinirleri iç organlardan, eklemlerden, kaslardan ve deriden gelen bilgiyi beyine taşır.

Önden çıkan kök sinirleri omurilik içindeki hücrelerin uzantılarıdır. Bu uzantılar akciğer, kalp, barsaklar gibi göğüs ve karın içinde bulunan, bizim isteğimizden bağımsız olarak çalışan, iç organlarımızın çalışmasını düzenler. Bunların yanı sıra, kaslar gibi "isteğimize bağlı olarak çalışan" yapıların da çalışmasından yine bu kök sinirleri sorumludur.
Arkadan giren uzantılar da gövdesi omurilik kanalı kenarında bulunan hücre yumaklarının bir koludur. Bu hücre yumaklarının diğer kolu ise iç organlara, kaslara, deriye kısacası vücudun her yerine uzanma gösterir. Burada oluşan her türlü bilgi bu kollar aracılığı ile alınır ve beyne taşınır. Bu sayede hem içimizde ve hem de dışımızda her türlü olaydan "haberdar" olmuş oluruz. Günümüzde sık olarak tekrarlanan bir cümleyi beyin çok önceden beri zaten uygulamaktadır. "Bilmek Her Şeydir".

Omurilik sadece"postacılık" işi yapmaz, o bilgi ile bir yanıt oluşmasını da sağlar. Refleks diye de isimlendirdiğimiz bu durumda beyin işin içine girmez. Refleksler istem dışı kas kasılmaları olarak ortaya çıkar ve hayati derecede önemli işler yaparlar. Ses ile irkilme ve kenara kaçınma, kasların aşırı gerildiğinde - boyu uzadığında - kasılma haline geçme ile boyunu kısaltma ve kopmaktan korunması, aşırı sıcak cisimlerden eli ve vücudu kaçırma, kan kaybında kalp hızı ve tansiyonun artması bu reflekslere örnek olarak verilebilir.
İşeme ve dışkılama, penisin sertleşmesi ve spermlerin boşalması da yine omurilik üzerinden çalışır. İdrar torbasının ya da depo barsak bölgesinin dolması omurilik yolu ile beyine iletilir. Beyinin görevi sosyal ortamın uygun olup olmadığını denetlemektir. Ortam uygun ise omuriliğe "yap" mesajı, değil ise uygun hale gelinceye kadar geciktir mesajı gönderir. Aksi durumlar kişi için alay ve hatta toplumdan dışlanma nedeni olur. Oysa omurilik hastalıklarında bu sistem düzgün çalışamadığı için ya süreç başlatılamaz (işemeye başlayamama ya da kabızlık) ya da engellenemez (idrar ve dışkı kaçırma durumu).

Omurga kanalı nasıl oluşur? Kaç tane omurga bulunur? Nasıl yerleşmişlerdir?
Omurga 30-31 adet tek parça kemiğinin üst üste dizilmesi ile oluşur. Omurga kemiğinin bir gövdesi ve bir de ortası boş kenarları ince yan ve arka uzantısı bulunur. Gövde kısmında araya yumuşak yastık gibi bir yapı yerleşir ve üzerine binen basınç etkisini azaltır. Omurga kemik gövdesi yük taşıma özelliğine göre boyundan bele indikçe kalınlaşır. Tek kemik yapı ve aradaki yastıklar sayesinde hem yeterince sert ve hem de yeterince esnek bir yapı haline gelir. Arkada ise boşluğu çevreleyen kenarlar altlı - üstlü birleşir, bir kanal oluşturur ve de içine omurilik yerleşir. Her iki yanda da omurilik içine giren ve çıkan sinirler için birer delik bulunur.

Omurilik nasıl etkilenir? Nasıl incelenir? Ne gibi hastalıkları vardır? Tedavi edilmez ise nasıl sorunlar ortaya çıkar?
Omurilik görüldüğü gibi çok önemli merkezler arasında bir geçiş yolu ve aynı zamanda kendi kendine çalışan bir merkezdir. Bu yollar ve merkezler çok sayıda hastalık tarafından etkilenebilmektedir. Ancak bu hastalıklar, inceleme yöntemleri ve hastalıkların tedavi yollarını sonuçlarını bir sonraki yazımızda değerlendireceğiz.


Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi