19 Mart 2024, Salı

Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi

18 Eylül 2012, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

"Sizin muayeneniz normal, ben bir bulgu bulamadım" diyor doktor bey! "Kan testleriniz de temiz çıktı. Ne şeker hastalığı ne de başka bir şey! Her şey ter temiz!"

-" Doğru söylüyorsunuz doktor bey, gerçekten ayaklarım tutuyor, her yere gidip gelebiliyorum, her işimi yapabiliyorum. Ama ayaklarım var ya doktorum, onlar sizin ya da benim gibi düşünmüyor. Ayaklarımın altı hem gece, hem de gündüz sürekli yanıyor. Şaştım kaldım ben! Bizimkiler takılıyor bana "bir de itfaiyeden yardım iste" diye. Alev yok ki söndürsünler...

Sinirler ne işe yarar? Kaç çeşit sinir vardır? Nöropatik ağrı nedir? Deri biyopsisi niye yapılır?

Sinirler iletim yoludur. Bilginin bir yerden bir yere taşınmasını sağlar. Deri, kas, tendon, eklem, kemik, kan damarı duvarı, iç organlar ile beyin arasında bu yapıların durumunu ileten sürekli bir bilgi trafiği vardır. Benzer şekilde, beyinden de tüm bu yapılara ve kaslara ne yapmaları gerektiğini ifade eden bir diğer trafik bulunur. Bu durum canlılığın ifadesidir, zaten canlı olmak demek zaten "bir etkiye karşı tepki verebiliyor olmak" demektir.

Sinirleri basitçe otoyola benzetebiliriz. Hızlı, güvenli, ekonomik ulaşım sağlar. Otoyoldaki aracın istediği yere gidememesi "yani bilginin taşınamaması" olan biteni anlamada sorun ortaya çıkardığı gibi, bu durumlarda verilebilecek yanıtın da çıkmaması ile sonuçlanır. Örneğin dokunma duyusunu taşıyan sinirler bu bilgiyi götüremezler ise, kola konan arı  ya da sinek fark edilmez, kovma davranışı gösterilmez. Benzer şekilde parmak arasındaki sigaranın eli yaktığı, ağrı duyusu taşınmaz ise hissedilemez ve sigara elden bırakılmaz.

Otoyoldaki araçların farklı hızları olduğu gibi, sinirlerin iletim hızları da farklıdır. Örneğin dokunma ve basıncı taşıyan sinirler çok hızlıdır. Ağrı ve ısıyı taşıyan sinirler ise yukarıdakilere göre çok yavaştır. Bu durum dokunma duyusunu taşıyan sinirin kalın ve etrafının kablolu tele benzer şekilde bir kılıfla kaplı olması nedeniyledir. Ağrı ve ısı duyusunu taşıyan sinirler ise ince ve kılıfsızdır. Kalın olan sinirleri elektromyografi (EMG)  yöntemi ile ölçerek değerlendirmek mümkün iken ince sinirler EMG ile değerlendirilemez.  Örneğin ayakta ince olan sinirlerde bir sorun olduğunda, sızlama, yanma, iğne batması, ağrılı karıncalanmalar, şimşek çakması şeklinde ağrılar gözlenir. Tüm bu yakınmalar "nöropatik ağrı"  tanımı ile ifade edilir.
EMG ile ölçülemeyen bu ince sinir lifleri, deriden alınan bir parçada (biyopsi) boyanarak gösterilebilir. Buradaki sinirlerin azalması ince sinirlerdeki hastalığa işaret eder.

Yanan ayaklar ince sinirlerin tutulumu ile ortaya çıkabilir mi? En çok hangi hastalık neden olur?
Evet yanan ayaklar ince sinirlerin tutulması ile ortaya çıkabilir. Bu duruma yol açan neden genellikle ortaya konamaz. Ama şeker hastalığı, infeksiyonlar (AİDS), amilod denen vücudun ürettiği bir maddenin sinirlerden birikmesi, vitamin eksiklikleri (B2), troid bezine ait bozukluklar, romatizmal hastalıklar ve ilaç kullanımı bu ince sinirlerde hastalık ortaya çıkarabilir. Tüm sebepler kan testleri ile aranmalı, şeker hastalığı için mutlaka ileri incelemeler (şeker yükleme testi, HbA1C düzeyi) yapılmalıdır. Ailede benzer durumun olup olmadığı da önem taşır. Çünkü her kuşakta ortaya çıkan ve ince lifleri etkileyen genetik hastalıklar gösterilmiştir. Ayak tabanı sinirinin bilek düzeyinde ya da belde sıkışması, ayak tabanı sinirindeki tümör benzer  yakınmaları ortaya çıkarabilir. Bu yakınmalar genelde tek taraflıdır ve EMG ile ayırt edilebilir.

Kime gitmeliyim?Yanan ayaklar nasıl tedavi edilir?
Gidilecek hekim nöroloji hekimidir. Bir neden bulunursa tedavi nedene yöneliktir. Ancak sıklıkla ilk tetkiklerde bir neden bulunamaz. Zaman içinde testlerin tekrarı ile olası bir neden bulunabilir. Klinik takip bu yüzden önem taşır. Yakınmalar için her durumda tedavi verilir. En sık antiepileptik (Pregabalin, gabapentin, karbamazepin vs..) ve antidepressan  (amitriptilin, duloksetin vs..) ilaçlar verilir. Belirgin rahatlama sağlanır. Ancak her hastada her ilaç aynı şekilde fayda göstermez. Kişi için uygun ilacı bulmak, ilaçları etkin dozlara kadar çıkıp, fayda edip etmediğini görmekten geçer. Kısacası tedavi de deneme - yanılma yöntemi kullanılır.



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi