19 Mart 2024, Salı

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

3 Aralık 2013, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

-Sürekli nöbet geçiriyor. Evden ambulansla acil servise gelinceye kadar da nöbet geçirmeye devam etti. Neredeyse bir saat oldu! Kendinde değil ve sürekli kollarında - bacaklarında kasılmaları oluyor. Son zamanlarda ilaçlarını almadığını fark edip, uyarmıştım ama görüyorum ki beni dinlememiş!

Nöbet geçirme nedir? Nasıl ve niye olur? Neden nöbetleri durdurmak isteriz? Utanılacak bir durum mudur?

Nöbet geçirmek beynin dengesinin bozulması, sürekli aktivite göstermesi durumudur. Beyin isteğimiz dışında, kontrolsüz olarak çalışır. Normal bir beyni bir bıçak ile ikiye bölsek ve enine kesitine baksak dışta ince gri renkli bir tabaka ile altında sarı - beyaz renkli bir tabaka görürüz. Üstteki gri renkli ince tabaka milyarlarca beyin hücresi barındırırken, sarı beyaz tabaka da trilyonlara bulaşan bağlantı yollarını oluşturur. Gelin beynin bu gri renkli tabakasını bir şehrin merkezine benzetelim. Bu şehirdeki bir sokağı hayal edelim. Sokakta hep 6 katlı apartmanlar bulunuyor ve her apartmanda da birbiri ile iyi anlaşan 20 tane genç delikanlı oturuyor. Bu delikanlılardan bazısı sakin, bazısı hırçın ama hep birlikte iken sakinler hırçınları dizginliyor ve ortaya bir sorun çıkmıyor. Etrafta bu çocukları kışkırtacak bir durum da olmaz ise sokak ve çocuklar ne kendilerine ne de etrafa bir zarar vermiyor ve sokaktaki hayatın iyi bir şekilde sürmesi için canla - başla çalışıyorlar. Yani bir huzur ve denge hali hüküm sürüyor. Huzuru bozan olaylar olursa - bu hırçın çocukların hırçınlıkların artması, sakin çocukların diğerlerini idare edememesi, sakin çocukların da hırçın çocuk haline gelmesi ya da ortamda hepsini kızdıracak olumsuz değişmelerin olması gibi durumlarda - bir kavga ortamı başlayıp, camın çerçevenin inmesine yol açabiliyor. Hatta olaylar sadece bu sokakta kalmayıp - mahallenin tamamına ya da şehrin tamamına yayılabiliyor. Beyinde de bu şehrin sokağındaki gibi huzur ve dengeyi bozan bir durum olursa o sokakta ya da mahallede ya da tüm şehirde işleyiş bozulur ve anarşi ortamı doğar. İstenilen şeyler yapılamaz, istenmeyen ve durdurulamayan davranışlar olur. Bu davranışlar yüz - kol ve bacakta kasılma ve atma şeklinde sıçramalar olabileceği gibi, dudak yalama, çiğneme hareketi yapma, kılık kıyafeti çekiştirme ve yanıt vermeme şeklinde de olabilir. Beynin hangi sokağı anarşik bir hale gelirse o sokağın işleyişi anormal olur.

Şehirdeki karışıklık ne kadar uzun sürerse vereceği hasar o kadar fazla olacaktır. Yine bu hırçın çocuklar bu işi ne kadar uzun süreli ve sık yaparlar ise bu onlar için normal bir davranış halini alacak, alışkanlık şekline dönecektir. Bu yüzden her nöbet kısa sürede önlenmeli ve hatta engellenmelidir.

Nöbet olması beyin hücrelerindeki dengenin bozulmasıdır demiştik. Yani bu bir hastalıktır. Hastalık kişinin kendi tercihi olmadığı için de utanması gereken bir durum olamaz. Kimseden saklanılması gereken bir durum da değildir.

Status epileptikus nedir? Kimlerde ortaya çıkar? Neden önemlidir? Nasıl ve nerede tedavi edilmelidir?

Beş dakikanın üzerinde süren nöbetler ya da kendine gelmeden sürekli nöbet geçirme durumu status epileptikus adı ile bilinir. Nöbet fırtınası da denebilir. Beyin bu sırada bir bütün olarak işini yapamaz. Yani şehrin tamamı anarşi ve kaos içindedir.

Sıklıkla ilaç kullanan hastaların ilacını bırakması ya da unutması sonrasında ortaya çıkar. Ancak beynin iltihaplanması, beyin tümörü varlığı, damar tıkanması - kanaması ya da iltihaplanması, gıda veya ilaç zehirlenmesi, kaza sonrasında beynin zedelenmesi gibi durumlarda ortaya çıkabilir.

Acil durumdur ve durdurulması gerekir. Durdurulmaz ise bir dizi başka sorun ortaya çıkar. Uzayan nöbet ile beyin hücreleri zarar görürü, beyin şişer, fıtıklaşma olur. Süren kasılmalar ile ateş yükselir, kaslardan yıkılan parçalar süzgeç görevi gören böbrekleri tıkar, böbrek yetmezliği olur. Kişinin enerji ihtiyacı - sıvı dengesi, oksijen dengesi bozulur. Anormal kasılma sırasında kişi düzgün soluk alıp veremez ve ayrıca kusmuğun ciğerlere kaçma olasılığı artar. Görüldüğü gibi yaşama ait süreçlerde ciddi sıkıntılar oluşur. Bu şekildeki bir hastanın ölme olasılığı yüksektir. Kaba bir ifade ile 3 kişiden ya da 5 kişiden biri kaybedilir.

Tedavi mutlaka hastanede olmalıdır. Vakit kaybedilmeden altta yatan bir neden var mı diye bakılırken, tedavi de başlanır ve nöbet durdurulmaya çalışılır. Ağızdan tedaviler işe yaramaz. Damar yolu kullanılır. Hiç bir ilaç ile düzelmiyor ise de hasta ameliyata alınıyormuş gibi uyutulur. Ancak bu durumda soluk alıp verme de gideceği için solunum makinesine bağlanır. Sıkı takip, yakın ilgi gerekir. 



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi