Nasıl oldu bilmiyorum! Gözüme toz kaçmaya başladı. Aynaya baktım çıkarayım diye, ama ne göreyim? Yüzüm bir tarafa doğru kaymış! Gülüyorum bir taraf aşırı çekiliyor, öbür taraf ise öylece duruyor. Ben kayan yüzümde sorun var diyordum meğer diğer tarafta yüz felci olmuşum. Hiç bir hastalığım da yoktu ki nereden çıktı bu durum! Banyo yaptıktan sonra aceleyle sokağa çıkmıştım. Hava rüzgarlı, saçlarım da ıslaktı. Acaba... Ah keşke yapmasaydım!
Yüz siniri ne iş yapar? Yüz felci nedir? Neden ortaya çıkar?
Yüz siniri yüzdeki kasları çalıştıran "sosyal" özelliği yüksek bir sinirdir. Yüzü sıcak, yüzü sirke satmak, yüzünden düşen bin parça olmak, yüzünden okunmak gibi deyimlerde de karşılık bulmuştur. Bu kaslar aynı zamanda konuşmaya, çiğnemeye, yutkunma sırasında lokmanın kontrol edilmesine ve gözün dış tabakasının korunmasına yardımcı olur. Göz kapaklarının her hareketi sırasında gözün şeffaf kısmı (kornea) göz yaşı aracılığı ile temizlenir ve göz yaşındaki besinler ile beslenir. Ağız boşluğunda ve yanakta bulunan tükürük bezlerinin çalışmasını da sağlar. Ağız kuruluğunu yaşayanlar bilir, ne zordur! Tükürük olmaz ise hem ağızda yaralar çıkar ve hem de yemek bir işkenceye dönüşür. Ağız tadı yani dilimizdeki tatlı, acı ve ekşi gibi tadlar da yüz siniri ile taşınır. Hatta kulak zarının gerginliğini ayarlayarak sesleri duymada da görev alır.
Bu sinirin ana merkezi beyin sapı dediğimiz bölgededir. Beyin sapından çıkar ve yüze gelinceye kadar uzunca bir yol izler. İşitme siniri ile komşuluk yapar, orta kulak yakınından geçer, kulak kepçesinin altındaki delikten dışarı çıkar ve yüze ulaşır. Bu yol üzerinde onu etkileyebilecek pek çok sorun olabilir. Basitçe söylemek gerekirse kazalar ile ortaya çıkan kemik kırılmaları, orta kulaktaki infeksiyonlar ya da iltihabi olaylar, kanserler ve sebebi ortaya konamayan durumlar yüz felcine neden olur. Multipl Skleroz gibi bazı hastalıkların seyri sırasında ya da beyin damar hastalıkları sırasında da yüz felci ortaya çıkabilir.
Bu zamanda halen sebebi bilinemeyen durumlar var mıdır? Bu nasıl oluyor? Nasıl tedavi edilir?
Evet vardır. Aslında yüz felcine yol açan en sık sebep de budur ve "Bell paralizisi" adıyla anılır. Tüm yüz felçlerinin yarısı ile 3/4'ünde bu hastalık vardır. Uçuk mikrobunun yüz sinirinde yaşadığı ve vücut dengesi bozulduğunda (hastalık, stress gibi) bu uçuk mikrobunun ortaya çıkarak, siniri hasara uğrattığı düşünülür. Bu nedenle de tedavi için kortikosteroid tedavisine ek olarak bu mikroba karşı ilaçlar (asiklovir, vs..) da tedaviye eklenir. Yüz kaslarında düzelmenin ilk işaretleri çoğunlukla ilk 3 haftada ortaya çıkarken, tam düzelme için 6 ay beklemek gerekebilir. Eğer 6 ayda düzelme göstermez ise altta yatan kötü huylu hastalık var mı diye mutlaka araştırılmalıdır.
Hangi doktora gitmeliyim? EMG yapmak gerekiyor mu? Başka neye dikkat etmeliyim?
Yüz felcinde tıbbi tedavi ile düzelemeyecek durumlarda cerrahi tedavi yapmak uygun olacaktır. Bu durumun tespit edilmesinde EMG (elektromyografi) kullanılır. Nöroloji hekimi yüz felci sırasında tanının konması, olası nedenlerin bulunması, tedavinin düzenlenmesi ve iyileşmenin takibi gibi işlemleri yapacaktır. Gerektiğinde diğer hekimler ile de işbirliği yapar (KBB - FTR - Göz). Dikkat edilmesi gereken noktalar arasında yüz kaslarının düzenli egzersizi ile rehabilite edilmesi, ilaçların düzenli kullanılması ve tedavi edici ilaçla ilgili hekim uyarılarına mutlaka uyulması (tuzlu ve şekerli gıdaların tüketiminde kısıtlama), göz kapakları gözü kapatmıyor - açık kalıyor ise gözün kapatılarak gözün ve görme işlevinin korunması sayılabilir.
Yüz felci olmuştum, iyileştim. Ama yemek yerken gözüm kapanıyor! Niye oluyor bu durum?
İyileşme sırasında sinirler yanlışlıkla, gitmeleri gereken kaslardan farklı kaslara giderler. Bu nedenle yemek yerken göz yaşarması, göz kapanması ya da gözlerini yumarken ağız kenarının çekilmesi gibi bulgular ortaya çıkabilir. Bu durumlarda kas hareketini engelleyen botilinum toksini gibi iğne tedavileri kullanılabilir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.