19 Mart 2024, Salı

Damar sertliği - Ateroskleroz

10 Temmuz 2013, Çarşamba

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

-Sol kolumda bir ağırlık oldu. Elimdeki fincanı tutamaz olunca farkına vardım doktora gitmem gerektiğini. Acil serviste yatıralım dediler! Korkarak yattım. İncelediler, anlattılar ama ben o dönemde hiç bir şey anlayamadım. Şaşkındım! Ayaklarım suya erdi şimdi.

Benim neyim var?
- Siz de damar tıkanıklığı olmuş. Damarlarınızın etkilendiği anlamına geliyor bu durum. Yolunda gitmeyen durumlar var. Tedbirlerini almaz iseniz arkası gelecektir.
Kaç tür damar vardır? Damar sertliği nedir?
Damarlar kalpten çıkan kanı vücuda taşıyan borular gibidir. Kanı organlara götürmekle kalmaz, tekrar kalbe geri de getirirler. Bu nedenle atardamar ve toplardamar olarak adlandırılırlar. Atardamarların işi zordur. Kalp bir pompa gibidir, damara kanı basınçla gönderir. Her kalp atışı damara atılan bir yumruk gibidir. Dakikada altmış, bir saatte üç bin altı yüz, bir günde de seksen altı bin kez damar gelen bu yumruğu karşılar. Yumruğun gücü her seferinde boru içindeki bir suyu yukarı doğru 160 cm fırlatacak şiddettedir. Kolay değildir bu iş! Damar yırtılmadan hem esneyebilmeli ve hem de gerektiğinde kasılarak daralabilmelidir. Ateroskleroz işte bu atardamarın hastalığıdır. Atardamar hem daralmış, hem de esnekliğini yitirmiştir. Atardamarın daralması ise beslediği organın işini yapamaması sonucunu getirir.

Damar sertliği ne zaman başlar? Nasıl olur? Plak nedir?
Damar sertliği genç yaşta başlar. Kan damarı içinde kanın akışı ırmakta akan suyun akışı gibidir. Ortada çok hızlı akış varken, kenarda akış yavaştır. Irmak kenarında çöplerin birikmesi, kıyıya vurması gibi kanda yüksek olan yağlar da damarın kenarında birikir. Bu birikim damar duvarında bulunan çöpçü hücrelerin sayısının artmasına ve o alanın kabararak şişmesine neden olur. Bu şişkinlik ırmak ortasında bulunan bir taş gibi suda çalkalanmaya ve girdapların oluşmasına neden olur. Bu çalkalanma ve girdaplar ile şişkinlik daha da büyür ve damar çapı giderek daralır. Damar çapını daraltan bu yapı "plak" olarak isimlendirilir. Plakların üzeri damar içini döşeyen epitel denilen örtü ile kaplıdır. Bu örtü nedeni ile kan hem damar dışına çıkmaz ve hem de kanda pıhtılaşma olamaz. Plak üzerindeki bu örtü iyice gerildiğinde yani şişkinlik çok kabardığında örtü yırtılır, "ülser" denilen damar içi yara oluşur.

Tedavi edilmez ise hangi sorunlar ile karşılaşılır?
Ülser iki nedenle kötüdür. Plak içinde bulunan maddeler damar içine boşalarak daha uçta bulunan küçük damarları tıkar. Yaranın olduğu plak yüzeyine ise kanda bulunan pıhtılaşmayı sağlayan hücreler yapışır ve yarayı kapatır. Bu kan pıhtısı damar içinin daha da daralmasına neden olur. Yine bu pıhtı kan akışı sırasında bu noktada tutunamaz ise kopar ve geçemeyeceği kadar küçük damara giderek orayı tıkar. Tüm bunlar damarın beslediği bölgelerde yapılan işlerin yapılamaması ile sonuçlanır. Beyindeki karşılığı ise tek gözde görmenin kaybı, kol ya da bacakta güçsüzlük, uyuşma, konuşma bozukluğu, yürümede dengesizlik, konuşmada bozulma gibi durumların ortaya çıkmasıdır.

Damar sertliğinden korunmak için ne yapmak gerekir? Geri döner mi?
Sağlıklı bir damar yapısı için hiç bırakılmaması gereken şey "düzenli egzersiz yapılması" durumudur. Egzersiz ile damarın genişleyip daralabilme yeteneği korunur. Yine damar duvarını aşırı derecede geren hastalıklardan örneğin yüksek tansiyondan normal tansiyon değerlerine inerek kurtulmak doğru davranış olacaktır. Damar duvarının genişleyebilme yeteneğini etkileyen şeker hastalığı gibi hastalıklar da ciddi bir şekilde tedavi edilmelidir. Sigara bırakılmalı, hatta sigara içilen ortamlara bile hiç girilmemelidir. Kandaki yağ miktarını düşük tutmak ta hastalığı sınırlandıracaktır. Tedbirlere uyum sağlandığında bu süreçler geri dönüşüm göstermektedir.
Hastalık belli bir aşamayı geçmiş ve plakların oluşmuş iken de darlık dereceleri 6 aylık aralıklar ile takip edilmeli, gerekirse cerrahi tedaviler ile ya da damar içi girişimsel yöntemler ile darlığın artması ya da tıkanmanın oluşması engellenmelidir. 



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi