19 Mart 2024, Salı

Baş dönmesi

3 Temmuz 2012, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu
Dünya döner, güneş sistemi döner, evren döner ama başımız dönmez! Biz dönüyormuş gibi algılarız. Bu aslında bir yanlış değerlendirme, yanılsamadır.
Peki, neden böyle olur?

Her iki kulak içinde beraber çalışan yarım daire kanalları bulunur ve bunlar ikili gruplar halinde çalışırlar. Örneğin baş sağa dönerken, dönüş yönündeki “yatay yarım daire kanalı” ile diğer “yarım daire kanalı”  beraber bilgi üretirler. Üretilen bilgi, beyincik ve beyin sapı dediğimiz yapıların da işe katılması ile değerlendirilir ve başın pozisyonu anlaşılır. Gözler açık olmasa bile biz başımızın hangi tarafa doğru döndüğünü, hatta hangi hızla döndüğünü biliriz.

Baş dönmesi bu bilginin üretilmesi, taşınması ya da değerlendirilmesi sırasında ortaya çıkan bir eksikliğin sonucudur.

Ne zaman korkulmalıdır?
Bilinenin tersine baş dönmesi çok şiddetli ise çok fazla korkmaya gerek yoktur. Bu gibi durumlar sıklıkla kulak ve kulak ile ilişkili hastalıklar nedeni ile olur. Bu durumda hissedilen şey etrafın fırıldak gibi dönmesidir. Kişiler ayağa kalkamaz, yürüyemez ve hatta gözlerini bile açamazlar. Gözler kapalı iken daha çok rahat ederler. Bulantı ve hatta kusma gözlenir. Bu durumdaki kişiler ölmekten veya sakat kalmaktan çok korkarlar. Bazen kulakta çınlama, uğultu da bu duruma eşlik edebilir. Her yaşta görülebilen bir durumdur. 

Baş dönmesi hafif ise daha fazla korkmak gereklidir. Bu durumda beyin damar tıkanıklığı söz konusu olabilir. Beyin sapı denilen beyin ve omurilik bölgesini birleştiren yapı ile beyincik denilen küçük beyini etkileyen damar tıkanıklıkları veya kanamalar bu duruma yol açar. Bu halde de bulantı – kusma olabilir ama bir önceki durum kadar şiddetli değildir. Damar tıkanmaları ileri yaşlarda gözlenirken, kanama daha çok kontrol edilmeyen yüksek tansiyonu olan hastalarda karşımıza çıkar. 

Baş dönmesinin en sık nedeni nedir?
En sık neden, yarım daire kanallar içine küçük kalsiyum parçacıklarının girmesi ile ortaya çıkan, “iyi huylu pozisyonel vertigodur”. İyi huylu denmesi ölümcül bir duruma yol açmayacağı içindir. Ancak yukarıda tariflenen ve korkulan baş dönmesine benzer. Burada önemli bir özellik vardır ve bu durumun olup olmadığına dikkat etmek gerekir. Baş dönmesi başın hareketleri ile ortaya çıkar ve başı sabit tutmak ile de bir iki dakika içinde geçer. Baş dönmesi en çok yatakta, bir taraftan bir tarafa dönerken ya da raftan bir şey almak isterken ortaya çıkar. İlaç ile tedavi edilmez. Yarım daire kanalı içine giren parçacığı oradan çıkarmak gereklidir. İyi huylu pozisyonel vertigo tekrarlayabilir.

Toplum içinde sıkça baş dönmesi olarak adlandırılan, itiliyormuş gibi olma, yerin ayağın altından kayması, kayıkta sallanma hissi de aslında baş dönmesi değildir.
Baş dönmesi yakınmasının detayları, eşlik eden bulgular ve hastada izlenen değişmeler hastalığın nedenini bulmada önem taşımaktadır. Başvurulacak bir nöroloji hekimi yukarıdaki yöntemlere ek olarak gerekirse beyin görüntüleme yöntemleri ile de değerlendirme yapacaktır. Neden nörolojik değil ya da başka bölümü ilgilendiriyor ise ilgili diğer hekimlerin (KBB gibi) görüşüne başvurulur.


Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi