29 Mart 2024, Cuma

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

15 Ocak 2013, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

-Doktor bey başım ağrıdığı için film çektirmiştim. Raporuna çok sayıda "beyin damar tıkanması " diye yazılmış. Şaşırdım, çünkü benim bu güne kadar hiç sorunum olmadı. Doktor "incelemeliyiz" deyince de korktum. Hele internete bakınca korkum daha da arttı. Yardım edin ne olur, rahatlatın beni!

Karotis damarı nerededir ve neden önemlidir? Karotis daralması neden olur ve kimde gözlenir?
Beyine giden büyük damardır ve her iki karotis damarı beyinin ön 2/3'lük kısmını besler. Tıkanması ile beyin alanları kansız kalır, inme - felç dediğimiz durum gözlenir. Damar iç yapısı aynı sıcak su borusunda olduğu gibi daralır. Ya kan akımı tamamen kesilir ya da darlık yapan parça ayrılarak kopar ve içinden geçemeyeceği daha küçük damar ya da damarları tıkar. Kan damarları aynı şehir şebekesi gibidir. Kalpten çıkan büyük damarlar beyinin uzak noktalarında incelir ve kılcal damar adıyla anılır, "kıl gibi incelikte" olur.
Karotis damar daralması yaş ile ilişkilidir ve ileri yaşlarda karşımıza çıkar. Özellikle yüksek tansiyonu - yüksek kolesterolü olan, şeker hastalığı olan, sigara içen, uykuda nefes durması olan (uyku apnesi) kişiler risk taşır. Ayrıca kalp damar hastalığı (stent ya da by - pass cerrahisi geçirenlerde) ve bacak damar darlığı olanlarda karotis damar darlığı sıktır. Bu kişilerin özelikle araştırılması uygun olacaktır.

Hangi durumlarda karotis darlığını aramak gereklidir? Hangi yöntemler kullanılır?
Herkeste aramak gerekli değildir. İnme, geçici felç hikayesi (Gözde geçici görme kaybı), kalp damar - bacak damar tıkanıklığı öyküsü, dinlemekle karotis damarında üfürüm ya da damar tıkanma riski yüksek olanlarda (yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara içme, uykuda nefes durması) karotis damarına bakılması gereklidir. Ultrasonografi en sık ve en kolay uygulanılan yöntemdir. Bunların yanı sıra MR - BT anjiografi ile konvansiyonel anjiografi kullanılır. Konvansiyonel anjiografi damar içine girildikten sonra boya maddesinin verilmesi ile olur ve en kesin sonucu verir.

Sessiz beyin damar tıkanması nedir? Önemli midir?
Beynin her bölgesi önemlidir. Ancak bazı bölgelerin tıkanması dışarıdan fark edilebilir bir kusur oluşturmaz. Başka nedenle çekilmiş filmler sırasında tesadüfen gözlenir. Bu durum çoğunlukla yüksek kolesterol ve yüksek tansiyonu olan kişilerde olur. Beyinde hem küçük damarların ve hem de büyük damar olan karotis damarı daralması beraber olabilir. Beyinin bir tarafında daha fazla tıkalı alan var ise o taraf karotis damarı özellikle incelenmelidir.

Karotis darlığı için kime başvurmak gereklidir? Nasıl ve ne zaman tedavi tedavi edilir?
Beyin damar yapısı ile ilişkili her türlü sorun için uygun kişi Nöroloji hekimidir. Sizi tüm yönleriniz ile değerlendirir. Karotis damar darlığı ile karşılaşıldığında ilk değerlendirilmesi gereken, "sorun neden ile mi yoksa tesadüfen mi" bu darlığın ortaya konduğudur. Hiç bir sorun yok iken, sadece inceleme sırasında karşılaşılan darlık ile gözde geçici görme kaybı sırasında gözlenen darlığa yaklaşım farklıdır. Değerlendirilmesi gereken ikinci bir nokta da darlığın derecesidir. Damar içinin % 50 - 99 oranında daralması anlamlıdır. Tesadüfen bulunmuş % 80'den az darlıklar için sadece tıbbi tedavi (antiagregan=aspirin vb. tedavi) yapılırken beyin damar tıkanması yakınması ile gelmiş olgularda bu oran % 70'in, hatta bazen % 60'ın altına iner. Aksi durumlarda damar açıcı tedavi uygulanır.

Damar açıcı tedavi için hangi yöntemler kullanılır?
Tıbbi tedavi (Aspirin vb. ile) yetmediğinde yani ciddi darlık varlığında damar açıcı tedavi (cerrahi endarterektomi ya da stent) yapılmalıdır. Endarterektomi denilen işlem damarın dar olan yerden kesilerek içinin "kabak boşaltır gibi" boşaltılması ve damarın yeniden dikilmesi işlemidir. Elbette masum değildir. Hastanın ameliyat masasından felç olarak kalkma olasılığı vardır. Ancak iyi ellerde yapıldığında bu oran hiç sıfırlanmamakla beraber - hasta için kabul edilebilir seviyelere iner. Çünkü ameliyat yapılmaz ise mutlaka kapanacaktır. Risk göze alınır. Stent denilen işlem ise damarın içine anjio yapar gibi girerek darlık olan yeri açacak basitçe "yay sistemi" şeklinde tanımlanabilecek cihazı koyma işlemidir. Bu yay damarı daraltan kısmı bastırarak geriye doğru iter. Bu yöntem de endarterektomi ile benzer riskleri barındırır. Her ikisi için de üstünlük tartışmaları sürmektedir.



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi