19 Mart 2024, Salı

Epilepsi ve cerrahisi

21 Ocak 2014, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

-Ben sara - epilepsi hastasıyım. Nöbetlerim ilaç almama rağmen durmuyor. Çok ilaç değiştirdim, en üst dozlara çıktım ve ilaçların tüm yan etkilerini yaşadım. Ama boşuna! Sürekli nöbet geçirmekten hem yoruldum, hem de çok sıkıldım. Yok mu bunun başka bir çaresi doktor bey? Ameliyat olmaya bile razıyım artık!

Nöbet nedir? Nöbetler ne zaman epilepsi diye isimlendirilir?

Beyin milyarlarca sinir hücresinin, trilyonlarca bağlantı kurması ile oluşmuş bir yapıdır. Bu kadar çok hücre gelişigüzel yerleşmiş değildir. Bir şehrin iyi bir imar planına göre yapılmış mahallelerine benzer. Mahalle içindeki her cadde, her sokak ve her ev de çok düzenli bir yapıdadır. Bütün apartman blokları aynı mimaride ve hatta aynı yüksekliktedir. Her mahalle özelleşmiş bir yeteneğe sahiptir. Bu yetenekler beş duyu ile duyan, düşünen, hatırlayan, konuşan, karar veren, iş yapan insanı ortaya çıkarır. Bu yeteneğe sahip mahalle sakinleri, birbirlerini her zaman destekleme ve aynı zamanda aşırıya kaçılması halinde de uyarma ve engelleme gibi yetenekleri de üzerinde barındırır. Hayatta olduğu gibi beyin hücreleri arasında da "destek ve denetleme" ile yeri geldiğinde "durdurma" özelliği temel özelliktir. Bu üç fonksiyona ait bir yetersizlik ya da aşırıya kaçma olacak olursa başıboşluk - kaos - olur ve nöbet dediğimiz durum gözlenir. Örneğin konuşma sırasında kişi susar ve boş boş bakar - dalar. Yüzde - kolda istenmeyen atmalar, kasılmalar olur, istese bile durdurulamaz. Bu sadece bir mahallenin etkilenmesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Bu etkilenme tüm şehre yayılır ise bir kolda başlayan kasılmalar tüm vücuda yayılır, kişi yere düşer. Bilinç kaybı olur, morarır ve ağızda köpürme gözlenir, hatta kasılma sırasında idrar ve dışkı kaçması da gözlenir. Beyin bir bütün olarak etkilenmiştir.

İnsanoğlu hayatta bir kez nöbet geçirme hakkına sahiptir. Tedavi gerektirmez. Ancak bu sayı birden fazla olacak olursa - yani alışkanlık haline gelirse epilepsi - sara hastalığı adını alır. Kendiliğinden düzelmez, tedavi olmayı gerektirir.

Nöbetler nasıl engellenir? Engellenemez ise ne olur? Dirençli nöbet ne kadar sıklıkta gözlenir?

Nöbetler beyin hücrelerinin normalde yaptığı işlerinin kontrolsüz bir şekilde yapılması durumudur. Bir toplantıda herkesin sıralı konuşması ve diğerlerinin de dinlemesi gibi durum yerine, bir gurubun topluca bağırması - slogan atması, toplantıyı engellemesi gibidir. Tedavi amacı bu gurubu susturmak değil, gurubu normal şekilde bu konuşmaya dahil etmektir. Normal işleyiş için bu hücrelere de gereksinim vardır. Ağız yolu ile alınan "antiepileptik ilaç" adı ile bilinen ilaçlar nöbeti durdurur. İlaçlar bu kişiler üzerinden etki ederek ya da komşular üzerinden etki ederek, baskı yolu ile bu durumu düzeltmeye çalışır. Epilepsi ilaçları on epilepsi hastasının ancak yedi tanesinde tam olarak nöbetleri durdurur. Nöbetler ya bir ya da en fazla iki ilaç ile baskılanır. Geri kalan 3 kişide ise iki ilacın beraber kullanılmasına rağmen nöbetler sürer. Üçüncü bir ilacı da eklemek ise çok az bir fayda sağlar. Bu hastaların "ilaç tedavisine dirençli nöbetleri" vardır. Bu kişilerde başka yöntemlerin kullanılması uygun olacaktır.

Ameliyat olmak nöbetleri durdurur mu? Ne zaman ve kimler ameliyat olur? Nerede ve nasıl karar verilir? Nereden ameliyat yapılır? Ameliyat ile ne gibi sorunlar ortaya çıkabilir?

İkiden fazla uygun ilaç kullanmasına rağmen nöbeti devam eden bireyler ameliyat adayıdır. Dirençli nöbet var ise beyinde bu nöbeti yapan "görüntüleme yöntemleri ile gösterilebilen bir anormallik" aranır. Yanı sıra nöbet aktivitesi de bu bölgeden başlar ise ameliyat ile bu bölgenin çıkarılması nöbetleri ortadan kaldırabilir. Bu incelemeler ve ameliyat Nöroloji ve Beyin Cerrahisinin epilepsi cerrahisi için özelleştiği kliniklerde - sıklıkla üniversite hastanelerinde - yapılır. Adayların belirlenmesi, cerrahi için hazırlık süreci ve ameliyat kesinlikle bir "grup çalışmasını" gerektirir. Ameliyat öncesinde hastanın bu işten yarar sağlayacağı yönünde güçlü kanıtlar toplanmalıdır. Doğru alınmış bir ameliyat kararı ve başarılı operasyon ile hastalar hastalıktan kurtulabilmektedir. Ancak unutulmaması gereken bir durum vardır! Beyinden bir bölüm çıkarılmaktadır - ki bu da bazı fonksiyonların kaybedilmesi durumunu doğurur. Buradaki kıstas ameliyatın getirisinin "diyetinden yüksek olacak" olmasıdır. Eksiklik çıkarılan beyin bölümünün büyüklüğüne ve tarafına bağlı olmak üzere (sağ ya da sol beyinden) görme bozukluğuna, konuşma bozukluğuna, ruhsal sorunlara kadar değişebilen farklılıklar gösterebilir.



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi