19 Mart 2024, Salı

Geçici Bellek Kaybı

4 Haziran 2013, Salı

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu

-Hatırlamıyordu doktor bey! Sürekli aynı şeyleri soruyordu. Bir gün önce normaldi. Hoş böyle olması dışında ne kolunda ne de bacağında bir güçsüzlük, yüzünde bir felç olma durumu yoktu. Yaklaşık on saat sürdükten sonra düzeldi. Eskiyi de, yeniyi de hatırlıyor ama o sırada yaşadıklarımızı hiç hatırlamıyor! Hastaneye gittik, film çektirdik, kan testleri yaptırdık ama bunları hiç hatırlamıyor. Felç olur diye korktuk doktor bey! Çok şükür ki olmadı. Ama içim hala kıpır kıpır? Doktor bey anneme ne oldu? Bir daha olur mu?

Geçici bellek kaybı nedir? Neden olur? Hangi hastalıklar ile ilişkilidir?
Ani başlangıçlı, yeni olayların akılda kalmadığı ama kişinin kendini bildiği, yakınlarını tanıdığı bir dönem yaşanır. Kural olarak ta bir günde düzelir. Bu sırada ne kolda ve ne de bacakta bir güç kaybı olmaz. Beyinde sadece bellek - hafıza ile ilişkili bir kayıp vardır. İşte bu tablo geçici bellek kaybı durumudur. Öyküde de başın bir yere çarpılması ya da sara hastalığı gibi hastalıklar da olmamalıdır. Bu durum bir bunama da değildir. Bunama halinde unutkanlık yavaş yavaş gelişirken, burada ani başlangıç vardır ve bir gün içinde düzelme gözlenir.
Neden olduğu bugün için açık değildir. Beyin damar tıkanması, sara hastalığı ya da migren baş ağrısı gibi durumlar ile ilişkili olabileceği ileri sürülmüş, ancak kesin kanıtlar ortaya konulamamıştır.

Bellek nasıl kaybolur? Kaç türlü bellek vardır? Aralarında nasıl farklar bulunur?
Beyinde bellek için çok sayıda yer bulunur. En önemli olanı kulak arkasında kalan bölgedir. Bu bölgenin yavaş yavaş yıkılması ile Alzheimer hastalığı ortaya çıkar. Hastalıktaki etkilenme yıllar içinde olduğu için unutkanlıkta yavaş bir şekilde - yıllar içinde olur. Hipokampus dediğimiz bu alanı besleyen damarların tıkanması, enfeksiyon hastalıklarının burada iltihap ile harabiyet oluşturması da bellek kaybı yapar ama başlangıç birden bire olur.
Anlık bellek, yakın bellek ve uzak bellek olarak basamak basamak ilerleyen bir hafıza yapımız vardır. Bilgiler önce anlık bellekte bekler. Unutulmayanlar yakın belleğe aktarılır. Orada da unutulmazlar ise uzak belleğe geçirilir. Eski öğrenilmiş bilgilerin saklandığı yer işte bu uzak bellek bölgesidir. Geçici bellek bozukluğunda bozulan yer anlık bellek bölgesidir. Hiç bir bilgi beyinde biriktirilemez. Birikmeyen bilgiler de yakın ve uzak belleğe geçirilemez. Bu yüzden o an hatırlanmaz iken, kişinin kim olduğu ve geçmişteki bilgileri rahat hatırlanır. Bazen nadir de olsa yakın bellek etkilenmesi ile yakın geçmiş te hatırlanmayabilir.

Geçici bellek kaybı felç olma riskini arttırır mı? Nasıl tanınır?
Böyle bir risk şu ana kadar saptanamamıştır. Ancak bu olmadığı anlamına da gelmez. Çünkü geçici bellek kaybına yakalanan hasta sayısı ya da incelenen hasta sayısı çok fazla değildir. Düşük sayıdaki hastaların incelenmesi sonucunda da böyle bir ilişki varlığı gösterilememiştir.
Tanınması ancak akla gelmesi ile olur. Kendini bilen ama hiç bir şeyi aklında tutamayan birisi görüldüğünde, hiç bir felç bulgusu ya da kan testi anormalliği yok ise hastalık akla gelir. Beyin görüntüleme yöntemleri yapıldığında da bir bozukluk izlenmez. Yeni MR tekniklerinin daha çok kullanılması ile bu hastalarda beyinde bellek bölgesinde etkilenmeler olduğu fark edilmiştir. Ancak bu etkilenmeler hem kalıcı bir bozukluk ile sonuçlanmaz ve hem de "şu anki bilgilere göre" felç gelişme riskini arttırmaz.

Nasıl tedavi edilir? Hangi ilaçlar kullanılır?
Hastaların önemli bir bölümü zaten düzelmiş oldukları sırada doktora gider. O sırada gözlenen olguların yapılan muayeneleri bellek kaybı dışında normal olduğu için ve bu durumu düzeltebilecek bir ilaçta olmadığı için sadece izlemek şeklinde olur. Bu izlem sırasında bilinmeyen durum bu durumun düzelip düzelmeyeceğidir. Bu nedenle her hasta beyindeki yapısal bir bozukluğa karşı beyin görüntüleme yöntemi ile incelenir. Hastalarda eğer damar hastalıkları ile ilişkili bir risk var ise de bu açıdan tedavi verilir. Aspirin verilen en sık tedavi ilacıdır.



Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi