19 Mart 2024, Salı

Deve Güreşleri

21 Şubat 2012, Salı

     


Talât Yörük

Deve güreşleri senelerdir, bu bölgede yapıla gelen önemli bir kültürdür. Aslında bugün develerin güreştirilmesinin, geçmiş dönemlerde insanların hayatlarında develerin ne kadar yer kapladığını göstermektedir. Ne de olsa durduk yere icat edilip bu kadar insanı her sene deve güreşi meydanlarına toplayabilmek mümkün değildir.

Genel olarak hayvanların insan hayatında önem arz ettiği açıktır. Günümüzün teknolojisinin o kadar gelişmiş olmasına rağmen, birçok yerde hâlâ daha hayvanlar yük taşıma için veya başka ihtiyaçlar için kullanılmaktadır. Seneler öncesinin savaşlarda tankı, taşımada tırı olan develer, çok pahalı hayvanlardı.

Develer sadece taşıma veya savaş için değil eti, sütü ve derisi için de kullanılıyordu. Tabii insanlar bu kadar çok develerle içli dışlı olduklarından dolayı da onları eğlence aracı olarak da kullanmışlardı.

Dokuz Eylül Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Süleyman Yükçü’ nün hazırladığı “İki kültür iki güreş” adlı kitabında Deve güreşlerinin bizim bölgemizde başlayana kadar izlediği kronolojik sırayı aktarmak istiyorum.

 M.Ö. 6. Veya 5. Yüzyıl Hakasya Cumhuriyeti Sulekskaya’da kaya üzerine çizilmiş çift hörgüçlü develerin güreşi resmedilmiştir.

 M.Ö. 6. Veya 5. Yüzyıl Besoba Kurgan, Batı Kazakistan Arkeoloji Müzesi’nde çift hörgüçlü develerin güreşi resmedilmektedir.

 M.Ö. 5. Veya 4. Yüzyılda tarihlenen Fillippouka Kurgan Güney Urallar Arkeoloji Müzesi’nde bronz levhada çift hörgüçlü develer birbirlerini ısırarak güreşmektedir.

 M.Ö. 2250’ye tarihlenen kalıntılarda deve kemiklerine de rastlanmıştır.

 M.Ö. 1540 Tahran Gürcistan Kütüphanesi’nde Muragga-i Gulshan adlı miyatürde üzerinde halı olduğu görülen iki tek hörgüçlü devenin güreşi resmedilmiştir. Minyatüre sağ üstte “Mucizevî yaratı” ya ilişkin bir Kuran ayeti mevcuttur. Resimdeki develerin kuyruklarının bugünkü güreş develerinin kuyruklarının bağlı olması gibi bağlı, ağızlarının ise bugünkü gibi ısırmalarını önlemek için bağlı olduğu görülmektedir.

 M.Ö. 202-206 yıllarında Çin kaynaklarına göre Orta Asya’da her yıl düzenlenen kurban şenliklerinde at yarışlarının yanı sıra çift hörgüçlü develerin güreşinin yapıldığı anlaşılmaktadır.

 375-1453 Ortaçağda İpek yolunda taşımacılıkta develer kullanılmıştır.

 1299-1918 Osmanlıda lojistik ihtiyaca cevap veren develerin varlığı bilinmektedir.

 Osmanlıların yaşamında deve önemli bir yere sahipti. Osmanlıda deve bakıcılarına “Şütürban Ağa” , sarayda deve bağlanan ahıra da “Has Ahır” adı verilirdi.

 1529’da Osmanlı Viyana kuşatmasına 20.000 adet deve ile lojistik fayda sağlamıştır.

 1543’te Osmanlı Macaristan seferinde Osmanlı ordusunda 900 katar deve taşıma işi yapmıştır.

 1638 yılında Osmanlı Bağdat seferinde Türkmenlerden 730 deve kiralamıştır.

 M.S. 16. Yüzyıla ait Boston Güzel Sanatlar Müzesi’ne ait bir minyatürde iki tek hörgüçlü devenin birbirini ısırarak güreşi resmedilmiştir. İki devenin üzerine de çul konulmuş olduğu, başlarında yular ve yulara bağlı çilbir çok açık biçimde görülmektedir.

 Cumhuriyet döneminde öncelikle Yörükler, yazlıktan kışlığa veya kışlıktan yazlığa göçerken develeri taşımacılıkta kullanmışlar. Boş zamanlarda da güreştirmişledir.

Görüldüğü üzere her alanda yararlandığımız develerle, bugün de çok eskilere dayana eğlence kültürümüzü devam ettirmekteyiz. Develerin güreşmesi tek başına kültür olduğu gibi, onların güreşlere hazırlanması ve üzerlerindeki rengârenk süslemeler ve işlemeler bile başlı başına bir kültürdür. Son olarak Çine Belediyesi’nin güreşlerde bayanlardan para almaması da takdir edilecek bir husus.



Yazarın Tüm Yazıları
Seçimler bitti mi? 15 Nisan 2014, Salı
Oy Kullanma Esasları 18 Mart 2014, Salı
Bülent Tezcan’a Atılan Yumruk 25 Ocak 2014, Cumartesi
Alın Teri Göz Nuru 24 Aralık 2013, Salı
Taze Sebze-Meyve 26 Kasım 2013, Salı
Sosyal Demokrasi Nedir? Ne Değildir? 19 Kasım 2013, Salı
Onlar-Bizler 5 Kasım 2013, Salı
90. Yıl 29 Ekim 2013, Salı
Adil Bayramlar 6 Ağustos 2013, Salı
Samimi miyiz? 30 Temmuz 2013, Salı
Para insanı özgürleştirir mi? 23 Temmuz 2013, Salı
Hepimiz Yeşili Severiz 16 Temmuz 2013, Salı
Şu PKK Meselesi’nde Nerede Kalmıştık? 25 Haziran 2013, Salı
Gezi Parkı Direnişi Nedir? 18 Haziran 2013, Salı
Taksimli Çapulcu Efe 11 Haziran 2013, Salı
Ben Çapulcuyum 4 Haziran 2013, Salı
Fondip 28 Mayıs 2013, Salı
Yöneticilik 21 Mayıs 2013, Salı
Çine’de Güzel Şeyler Oluyor 7 Mayıs 2013, Salı
T.C. 16 Nisan 2013, Salı
Becer Bal Ye 26 Mart 2013, Salı
Melih Gökçek Aydın’da 5 Mart 2013, Salı
Atatürk'ün Bursa Nutku 5 Şubat 1933 5 Şubat 2013, Salı
Sanayinin ve Tüketicinin En Büyük Sorunu Sahte Üretim 25 Ocak 2013, Cuma
Bizim Takvime Göre 10 Yılımız Kaldı 8 Ocak 2013, Salı
Üzüm Yemek mi Bağcıyı Dövmek mi? 24 Aralık 2012, Pazartesi
Çine Diasporası 18 Aralık 2012, Salı
Topçam Madran Suyu 10 Aralık 2012, Pazartesi
Aydın Büyükşehir Belediyesi (Sınırlar) 27 Kasım 2012, Salı
Aydın Büyükşehir Belediyesi (Cebimizden Çıkacak Paralar) 20 Kasım 2012, Salı
Bayramlar ve Biz 7 Kasım 2012, Çarşamba
Aydın Büyükşehir Belediyesi (Köyler) 30 Ekim 2012, Salı
Aydın Büyükşehir Belediyesi 23 Ekim 2012, Salı
Mavi Kapak 9 Ekim 2012, Salı
Öneriler 2 Ekim 2012, Salı
Son iki hafta 25 Eylül 2012, Salı
Kopyala-Yapıştır 4 Eylül 2012, Salı
Yine petrol bulundu 28 Ağustos 2012, Salı
Kaç Canlının Ölümünden Sorumlusunuz? 7 Ağustos 2012, Salı
Çine Neden Gelişmiyor? 24 Temmuz 2012, Salı
Kanun Değişiklikleri 17 Temmuz 2012, Salı
Çarpık Yapılaşma 3 Temmuz 2012, Salı
Yangın Var 19 Haziran 2012, Salı
Tatil Başladı 12 Haziran 2012, Salı
Fikri Haklar Hukukunda.... 5 Haziran 2012, Salı
Avukatlık 29 Mayıs 2012, Salı
“Demir Perde Bayramı” Demir Yumrukla Son Buldu 22 Mayıs 2012, Salı
Türk Futbolu 15 Mayıs 2012, Salı
Sütten Ağzı Yanan Yoğurdu Üfleyerek Yer 8 Mayıs 2012, Salı
İş Gücünün Üretimdeki Rolü 1 Mayıs 2012, Salı
Milletvekillerini Seçerken Çok Titiz Davranılmalıdır 23 Nisan 2012, Pazartesi
Mücadeleye Devam 10 Nisan 2012, Salı
Çine ve Festivaller 3 Nisan 2012, Salı
YASA(K)OYUCU 27 Mart 2012, Salı
Çanakkale Şehitlerine 20 Mart 2012, Salı
Çevre Kirliliği 13 Mart 2012, Salı
Günümüzde Toplu İş Sözleşmesi 6 Mart 2012, Salı
Madranspor 28 Şubat 2012, Salı
Deve Güreşleri 21 Şubat 2012, Salı
Bu Sözlere Korkan Saldırır 7 Şubat 2012, Salı
Doğalgaz Santrali 31 Ocak 2012, Salı
19 Mayıs 24 Ocak 2012, Salı
Yeni Kira Hukuku 17 Ocak 2012, Salı
E(K)MEK 10 Ocak 2012, Salı
Çine 2012 3 Ocak 2012, Salı
Çine’nin 5S 2K’sı 27 Aralık 2011, Salı
Şike Bizim Kendimizde 20 Aralık 2011, Salı
Gümrükler ve Kaçakçılık 13 Aralık 2011, Salı
Siz Hangi İktisadı Tutuyorsunuz? 6 Aralık 2011, Salı
Bedeli ne kadar? 29 Kasım 2011, Salı
Ayağını Yorganına Göre Uzat 22 Kasım 2011, Salı
Tüketici Hakları 15 Kasım 2011, Salı
Siz Karar Verin 1 Kasım 2011, Salı
Nutuk’tan 25 Ekim 2011, Salı
Toplumsal Uzlaşı 18 Ekim 2011, Salı
Yozlaşan Demokrasi 11 Ekim 2011, Salı
Avukat Talât Yörük Çine Madran’da 7 Ekim 2011, Cuma