23 Nisan 2024, Salı

Türkiye’nin endemik Böcekleri

9 Mart 2012, Cuma

     


Cihan Uyan

Yıllar önce Guinness rekorlar kitabı Türkiye temsilcisi ORHAN KURAL’IN bir sözü beni hayli düşündürmüştü.’’Siz bataklıkları kurutarak sivrisinekleri öldüremezsiniz. Onların bir yaratılış sebebi var. Bu söz beni Türkiye’mizdeki endemik böceklerimizi araştırmaya yöneltti.

Ülkemizde yaklaşık 3700 endemik bitkimiz var. Buna karşılık 25 000 böcek türümüz var ve bunların 5000 kadar türü endemik.

2011 Temmuz ayında şöyle bir haber düştü basın-yayın organlarına. İç Anadolu’nun kuzeyi ve Karadeniz bölgesinde yaklaşık 6000 dolaylarında böceğimiz yabancı uyruklu kişilerde toplanıp yurt dışına kaçırılırken yakalandı.

Oysa bizler böcekler konusunda çok şanslıyız. Belki şu anda evimizin bahçesinde bir solucan bahçemizi işlemeye çalışıyor. Dünyada 500 olan solucan türünün 75 türü ülkemizde yaşıyor ve bunların 25 türü endemik.

Ülkemizde yaşayan kelebek sayısı ise 75 türdür. Bu sayı Avrupa’nın tamamında 450 Kuzey Amerika’da ise 700 civarındadır.

Peki bu böcekler be işe yarar? Tozlaşmadaki katkıları dışında ekonomik ve tıbbi önemi olan böceklerimiz vardır.

Ayrıca direkt olarak yiyecek üreten böceklerimizde bulunuyor. Mesela; Doğu Anadolu – Doğu mazı meşesi üzerinde yaşayan bir böceğin atığından elde edilen tatlı özütten kudret helvası yapılır. Bu özüt aynı zamanda müshil olarak da yenilmektedir. Bu tatlı özütün nedenini anlayamayan Anadolu ve Ortadoğu insanı bunun Tanrı tarafından gönderildiğine inanmıştır.

Ayrıca Kuran’da ve Tevrat’ta insanlara tükenmeyen bir kudret helvası gönderildiği ve bunun ağaçlarda bulunduğundan söz edilir.

Dünyada sadece Erzincan, Adıyaman ve Malatya’da yaşayan kanatları bej –mavi bir kelebek türü Batı Anadolu’da yaşayan kanatları bordo-mavi bir endemik kelebek türümüz vardır.

Son yıllarda Amanos Dağları’nda endemik bir avcı böceğe rastlanmıştır. Bu avcı böceğin insanlara ve hayvanlara bir zararı olmadığı ama hastalık virüsü taşıyanlar dâhil günde 20 kadar kene yiyerek beslendiği saptanmıştır.

Denizli’nin Kale ilçesinde keşfedilen Vipio alpi adlı endemik bir böceğin ekin zararlılarına karşı savaştığı gözlenmiştir.

Ayrıca bazı il ve ilçelerimizde zararlı böceklere karşı endemik böceklerimiz vardır, mesela;
Adana Pozantı da: Niphargus Kırgızii
Edirne Lalepaşa: Vipio lalapasaensis
Antep Kilis: Opus Kilisanus
Malatya da: Bracon Malatyaensis
Gördüğümüz gibi endemik böceklerimiz bize ne kadar yararı. Bundan sonra böcekleri ezip geçmeden iyice düşünün.



Yazarın Tüm Yazıları
Çuha çiçeği 14 Mart 2013, Perşembe
Süs balıkları 5 Şubat 2013, Salı
Çoban Püskülü ( İleks) 23 Ocak 2013, Çarşamba
Nilüfer 15 Ocak 2013, Salı
Çalı Funda (Erica ) 2 Ocak 2013, Çarşamba
Melisa 14 Aralık 2012, Cuma
Hercai Menekşe ( Kelebek Çiçeği) 27 Kasım 2012, Salı
Tarihler boyu gül 22 Ekim 2012, Pazartesi
Çarkıfelek 6 Ekim 2012, Cumartesi
Fesleğen 29 Eylül 2012, Cumartesi
Tarçın 22 Eylül 2012, Cumartesi
Kabak 7 Eylül 2012, Cuma
Mersin 16 Ağustos 2012, Perşembe
Kaya Sarmaşığı (Hedera) 9 Ağustos 2012, Perşembe
Dut ağacı 2 Ağustos 2012, Perşembe
Alıç ağacı 26 Temmuz 2012, Perşembe
Meleklerin Meyvesi (Karpuz) 21 Temmuz 2012, Cumartesi
İLK YEMEK KİTABIMIZ (Melceü’t Tabbahin) 14 Temmuz 2012, Cumartesi
İlaç Yapımında Kullanılan Endemik Bitkilerimiz 7 Temmuz 2012, Cumartesi
Sıklamen 29 Haziran 2012, Cuma
Haseki Küpesi 22 Haziran 2012, Cuma
Ekinezya 1 Haziran 2012, Cuma
Oya Ağacı 25 Mayıs 2012, Cuma
Yeşil Yürekli Dev Adam Manisa Tarzanı 18 Mayıs 2012, Cuma
Manolya 11 Mayıs 2012, Cuma
Ağlayan Gelin (Fritillaria İmperiaris) 27 Nisan 2012, Cuma
Frezya (Mis Sümbülü) 20 Nisan 2012, Cuma
Nar 12 Nisan 2012, Perşembe
Petunya(Tütün Çiçeği) 6 Nisan 2012, Cuma
Gargan (Batı Karya Lavantası) 29 Mart 2012, Perşembe
Lale 23 Mart 2012, Cuma
Gülibrişim 16 Mart 2012, Cuma
Türkiye’nin endemik Böcekleri 9 Mart 2012, Cuma
Civanperçemi 1 Mart 2012, Perşembe
Zambak 17 Şubat 2012, Cuma
Süsen (İrin) 9 Şubat 2012, Perşembe
Kasımpatı 27 Ocak 2012, Cuma
Ağaçların transplantasyonu 20 Ocak 2012, Cuma
Sakız Ağacı 6 Ocak 2012, Cuma
Çiğdem 29 Aralık 2011, Perşembe
Zeytin 23 Aralık 2011, Cuma
Şifalı Bitkiler 2 Aralık 2011, Cuma
Leylak 25 Kasım 2011, Cuma
Nefes 18 Kasım 2011, Cuma
Gül 11 Kasım 2011, Cuma
Çam Ağacı 4 Kasım 2011, Cuma
Karanfil 28 Ekim 2011, Cuma
Açelya 14 Ekim 2011, Cuma
Defne Yaprakları 6 Ekim 2011, Perşembe
Orkide 28 Eylül 2011, Çarşamba
Dağlarından Yağ Ovalarından Bal Akar 23 Eylül 2011, Cuma
Begonvil 15 Eylül 2011, Perşembe
Ortanca 8 Eylül 2011, Perşembe
Sığla (Günnük) ağacı 25 Ağustos 2011, Perşembe
Çiçek'çe 18 Ağustos 2011, Perşembe
Uyan, “Çiçek’çe” ile Çine Madran’da 17 Ağustos 2011, Çarşamba