20 Nisan 2024, Cumartesi

Defne Yaprakları

6 Ekim 2011, Perşembe

     


Cihan Uyan
Benim çocukluğum da parfümlü çamaşır deterjanları yoktu ama yine de çamaşırlarımız misler gibi kokardı. ‘Anne bu neyin kokusu?’ diye sorduğum da, çamaşır sandığına “Teknel” koyduğunu söylerdi.

Bu bazen tehnel diye de söylenir. Kış ayları için hazırlandığımız incirlerin arasına da Teknel yaprağı koyardık, hatta o yıllar da çok meşhur olan Leğne(Yatağan-Turgutreis) beldesi sabununda teknel kullanıldığını çok sonraları öğrendim.

Artık ağacımıza Teknel demiyelim bu günkü adını kullanalım;

Mitolojide tanrı apollon peri kızı Daphneyi elde etmek istediğinde peri kızı ondan kurtulmaya çalışmış kurtulamayacağını anlayınca Toprak anadan yardım istemiş. Toprak ana da onu Defne ağacına dönüştürmüştür.

Apollanda değerli kahramanların, sanatçıların ve önemli kişilerin başlarında defneyaprakları takmalarını istemiştir. Antik yunan ve Roma da önemli kişiler başlarına defne yapraklarından taç takardı.

Türkçe deki Defne sözcüğü antik çağlardan Tanrıya  ulaşma ve öteki aleme geçiş aracıydı. Osmanlı döneminde efe ve zeybekler bu ağaca Teknel derlerdi.

Bu ağaç ölümün olduğu kadar bedeli ölüm olsa bile vefakarlığın da sembolüdür. Efenin yanına kızan(Genç Erkek) kabul edilmek için sabah’ın ilk işiklarında Defne ağacının altında. Tören yapılır ve silahlar bu ağaca asılırdı.

Tören sonunda efe yatağan’ını(Hançer) Defne ağacına saplar ve kız anına sözünde durmayanın şu yatağan böğrüne bastın mı? Diye sorar, kızan ‘evet’ derse efenin bölüğüne dâhil oluru.

Defne ağacı Anadolu da halk ilaçları yapımında kullanılır. Roma döneminin Adanalı hekimi “Dioscorides” Defneyapraklarını mide ve ağız yaraları, iltihap ve akrep sokmalarında kullanılmıştır. Yaprakların öz suyu Antiseptik olup karın ağrısı, romatizma, adele uyuşması’nda ağrı kesici olarak olarak kullanılmıştır. Ayrıca soğuk algınlığı, şeker, uyuz, çıban, öksürük, ülser hastalığında kullanılmıştır. Antalya’nın kale ilçesinde ise kabukları soyularak nazarlık yapılmaktadır. Belki nazara da iyi gelmektedir.

Günümüzde Defneyaprakları kurutulup baharat olarak kullanılmaktadır.

Defneyaprakları özellikle balık yemeklerinde tercih edilir.

Defne yağı kalitelidir bu yüzden kozmetik ve sabun sanayinde kullanılır.

Anadolu’nun mağrur kızı DEFNE bir ideale adanmış yaşamların sembolü savaşçıların ise baş tacıdır.


Yazarın Tüm Yazıları
Çuha çiçeği 14 Mart 2013, Perşembe
Süs balıkları 5 Şubat 2013, Salı
Çoban Püskülü ( İleks) 23 Ocak 2013, Çarşamba
Nilüfer 15 Ocak 2013, Salı
Çalı Funda (Erica ) 2 Ocak 2013, Çarşamba
Melisa 14 Aralık 2012, Cuma
Hercai Menekşe ( Kelebek Çiçeği) 27 Kasım 2012, Salı
Tarihler boyu gül 22 Ekim 2012, Pazartesi
Çarkıfelek 6 Ekim 2012, Cumartesi
Fesleğen 29 Eylül 2012, Cumartesi
Tarçın 22 Eylül 2012, Cumartesi
Kabak 7 Eylül 2012, Cuma
Mersin 16 Ağustos 2012, Perşembe
Kaya Sarmaşığı (Hedera) 9 Ağustos 2012, Perşembe
Dut ağacı 2 Ağustos 2012, Perşembe
Alıç ağacı 26 Temmuz 2012, Perşembe
Meleklerin Meyvesi (Karpuz) 21 Temmuz 2012, Cumartesi
İLK YEMEK KİTABIMIZ (Melceü’t Tabbahin) 14 Temmuz 2012, Cumartesi
İlaç Yapımında Kullanılan Endemik Bitkilerimiz 7 Temmuz 2012, Cumartesi
Sıklamen 29 Haziran 2012, Cuma
Haseki Küpesi 22 Haziran 2012, Cuma
Ekinezya 1 Haziran 2012, Cuma
Oya Ağacı 25 Mayıs 2012, Cuma
Yeşil Yürekli Dev Adam Manisa Tarzanı 18 Mayıs 2012, Cuma
Manolya 11 Mayıs 2012, Cuma
Ağlayan Gelin (Fritillaria İmperiaris) 27 Nisan 2012, Cuma
Frezya (Mis Sümbülü) 20 Nisan 2012, Cuma
Nar 12 Nisan 2012, Perşembe
Petunya(Tütün Çiçeği) 6 Nisan 2012, Cuma
Gargan (Batı Karya Lavantası) 29 Mart 2012, Perşembe
Lale 23 Mart 2012, Cuma
Gülibrişim 16 Mart 2012, Cuma
Türkiye’nin endemik Böcekleri 9 Mart 2012, Cuma
Civanperçemi 1 Mart 2012, Perşembe
Zambak 17 Şubat 2012, Cuma
Süsen (İrin) 9 Şubat 2012, Perşembe
Kasımpatı 27 Ocak 2012, Cuma
Ağaçların transplantasyonu 20 Ocak 2012, Cuma
Sakız Ağacı 6 Ocak 2012, Cuma
Çiğdem 29 Aralık 2011, Perşembe
Zeytin 23 Aralık 2011, Cuma
Şifalı Bitkiler 2 Aralık 2011, Cuma
Leylak 25 Kasım 2011, Cuma
Nefes 18 Kasım 2011, Cuma
Gül 11 Kasım 2011, Cuma
Çam Ağacı 4 Kasım 2011, Cuma
Karanfil 28 Ekim 2011, Cuma
Açelya 14 Ekim 2011, Cuma
Defne Yaprakları 6 Ekim 2011, Perşembe
Orkide 28 Eylül 2011, Çarşamba
Dağlarından Yağ Ovalarından Bal Akar 23 Eylül 2011, Cuma
Begonvil 15 Eylül 2011, Perşembe
Ortanca 8 Eylül 2011, Perşembe
Sığla (Günnük) ağacı 25 Ağustos 2011, Perşembe
Çiçek'çe 18 Ağustos 2011, Perşembe
Uyan, “Çiçek’çe” ile Çine Madran’da 17 Ağustos 2011, Çarşamba