Çocuklar ve Kurallar

Günlük yaşantımızda hemen hemen her şey kurallar içinde işler. Kurallar hayatımızın bir düzen içinde işlemesi için gereklidir. Kuralların olmadığı durumlarda karmaşa ve kaos olur.
Bu durum çocuklar için de geçerlidir. Küçük çocuklar için kurallar yoktur diye bir düşünce yanlış olur. Çocuklar da biz yetişkinler gibi aynı tolum içinde yaşarlar. Onları geleceğin yetişkinleri olarak düşünerek kurallar içinde yaşamayı onlara öğretmeli ve böylelikle sosyalleşme süreçlerini daha iyi bir şeklide devam ettirmelerini sağlamalıyız. Hayatında hiçbir kural olmadan büyüyen çocuk toplumla uyumsuz bir şekilde yaşayacaktır. Bu da çocuğun gelecekteki yaşantısını olumsuz etkileyecek bir durumdur.
Dolayısıyla çocukları küçük yaşlardan itibaren yaşına uygun olarak bir takım kurallara alıştırarak ve kurallara göre yaşamasını öğreterek yetiştirmek daha iyi olacaktır. Tabi bunu da onun mevcut durumuna uygun olarak gerçekleştirmek gerekecektir. Peki, bir çocuğun hayatına kuralları koyarken ve onu sosyalleşme sürecini bu kurallar çerçevesinde şekillendirirken ne gibi durumlara dikkat etmek gerekir.
Her şeyden önce çocuk için kurallar koyarken bunun nedenini çocuğa anlatmak gerekecektir. Nedenini anlatmaz iseniz çocuğun bu kuralları anlama ve yerine getirme süreci sorunlu olacaktır. Çocuğa bunların nedenini anlatırken de onun yaşına uygun olarak kısa ve anlayabileceği kelimeleri kullanarak ve olayı olabildiğince somutlaştırarak anlatmak çok yararlı olacaktır. Mesela oyuncaklarını oyun onadıktan sonra toplamasını gerektiğini öğretmek istiyorsanız bunun nedenini kısa ve açık bir şekilde anlatın.
Çocuklar sizin koyduğunuz bu kuralları veya yaşam için koyduğunuz bu kuralları kimi zaman unutabilirler. Dolayısıyla bu kuralları zaman zaman hatırlatmak, tekrarlamak gerekir. Böylelikle tekrarlanan bu kurallar daha akılda kalacak ve uygulanabilirliği artacaktır.
Kural koyarken şunu da yapmamak gerekir. Çocuğun hayatında çok fazla kural olmamalıdır. Onu çok fazla kuralla boğup hayatını zindana da çevirmeyin. Aradaki dengeyi iyi kurmanız gerekir.
Sizin koyacağınız kurallar çocuk tarafından başarıyla uygulanacak diye bir şey de yoktur. Çocuktan böyle kesin bir beklenti içinde olmayın. Onlar biz yetişkinler gibi öz disiplini yüksek kişiler değildir. Yani çocuğun kimi zaman bu kurallara uymadığı veya başarısız olduğu durumlar da olacaktır. Dolayısıyla esnek olmakta da fayda vardır.
Kurallar çocuğun fiziksel, psikolojik ve sosyal düzeyine uygun olmalıdır. Çocuğun düzeyine uygun olmayan kuralların uygulanabilirliği zayıftır. Mesela 2 yaşındaki bir çocuğun kendi kendine yemek yerken kıyafetini kirletmemesini bekleyemezsiniz. 3 yaşındaki bir çocuktan siz ondan istekte bulunmadan bazı şeyleri kendiliğinden yapmasını bekleyemezsiniz.
Kural koyarken bu kurallara anne-baba olarak sizin de uymanız beklenmektedir. Çocuktan insanlara karşı saygılı olmasını bekliyorsanız siz de insanlara karşı saygılı olmalısınız. Dolayısıyla çocuğun hayatında kural koyan kişiler olarak ona iyi bir rol model olmalısınız. Aksi halde çocuk için koyduğunuz kuralların inandırıcılığı zayıf olacaktır.Diğer yandan çocuk kendisinden ne beklendiğini neler istendiğini açıkça bilmelidir. Bu konuda bir netlik olursa çocuğun o kuralı anlaması ve uygulaması daha kolay olacaktır.
Anne-baba olarak göreviniz sadece çocuklara kurallar koyarak hayatını düzene sokmak değildir. Sıklıkla olumlu cümleler kurun, onların beğendiğiniz davranışlarını söyleyin. Kurallara olumlu iletişim içinde olan evlerde daha kolay uyulur.