20 Nisan 2024, Cumartesi

Zeytin

23 Aralık 2011, Cuma

     


Cihan Uyan
Zeytinin ilk defa ülkemizin doğu Akdeniz bölümü ile Suriye de kültüre alındığı düşünülmektedir. Yunan  mitolojisinde ise zeytinin tanrıçası ATHENA’nın  Atina kentine isim vermesi  zeytinin  Ege veya Yunanistan dan yayılmış  olabileceği  ihtimalini de kuvvetlendirir, ATHENA antik mitolojide   GÖKGÖZLÜ  olarak anılır. Zeytin meyvesi olgunlaşma öncesinde gök mor rengindedir, günümüzde – gözünün yağını yerim - zeytin gözlüm – deyimlerinin Athena’nın gözü ile ilişkisi olduğu sanılmaktadır.

Anadolu’da Athena tapkı alanları  ve  tapınakları  zeytin ağacının  yetiştiği  bölgelerde  kurulmuşlardır  Şanlıurfa da bronz  çağına ait  bir yerleşim bölgesinin adının ADENA  olduğu  ve günümüz ADANA sının  kökeninde yine bronz çağındaki  LUVİ tanrıçası –atha- olduğu görülecektir, zeytinin meyve vermesi için  belli bir zamanın  geçmesi de göçebe toplumların yerleşik düzene geçmesinde önemli bir rolü vardır ,zeytin meyvesi dünyanın en değerli meyvesidir  ve zengin  yağ miktarı nedeniyle çok besleyicidir  ,zeytin yağı binlerce yıldan  halk ilacı olarak da kullanılmaktadır  Hititler  zeytine  ZERTUM derlerdi hatta ülkesinde zeytinyağı  lamba  ve  meşalelerin  yakılmasında da  kullanılırdı, zeytin   emek ve sabrın  ürünüdür  zeytin  ağacı  ve zeytinyağı  iyilik soyluluk  azmin sembolüdür.

PAGAN inançlarında da törenlerde tanrılara zeytin meyvesi sunulurdu, mısır piramitleri ve yunan tapınakları zeytin yağının ışığıyla aydınlatılırdı zeytin ağacı öylesine kutsaldır ki tapınakları aydınlatacak zeytinyağı ağacının yetiştirilmesinde ve meyvelerin toplanmasında bekaret yemini etmiş genç kız ve erkeklerden başkası çalışamazdı, APOLLON ve ARTEMİS’i doğuran LETO’nun yaptığı gibi  tanrıçalar  çocuklarını  hep zeytin ağacının altında doğururlardı, antik çağ filozofları okullarını zeytin bahçelerinde  kurarlardı, Antik yunandaki  felsefe merkezlerine  bakıldığında hemen hemen tamamı zeytin yetişen Athena  tapınaklarının  olduğu  kent ve bölgelerde kurulduğu  görülecektir –MİLET-ATİNA –EFES-İZMİR—gibi…

Günümüz Anadolu’sunda büyüyü etkisiz hale getirmek için zeytin dalı evin bir köşesine konur. Zeytin dalı ayrıca nazara karşı da kullanılır. Ege bölgesinde birine gönlünü kaptıranlar 40 zeytin yaprağının üstüne sevdiğinin annesinin ismini yazar, dua okur, yaprakları bir tasın içine koyar ve birer birer ateşe atar. Kuzey Kıbrıs’ın bazı kesimlerinde de tütsü olarak kullanılmaktadır. Ev kadınları veya kızlar misafirleri zeytin yapraklarıyla tütsülerler.


Yazarın Tüm Yazıları
Çuha çiçeği 14 Mart 2013, Perşembe
Süs balıkları 5 Şubat 2013, Salı
Çoban Püskülü ( İleks) 23 Ocak 2013, Çarşamba
Nilüfer 15 Ocak 2013, Salı
Çalı Funda (Erica ) 2 Ocak 2013, Çarşamba
Melisa 14 Aralık 2012, Cuma
Hercai Menekşe ( Kelebek Çiçeği) 27 Kasım 2012, Salı
Tarihler boyu gül 22 Ekim 2012, Pazartesi
Çarkıfelek 6 Ekim 2012, Cumartesi
Fesleğen 29 Eylül 2012, Cumartesi
Tarçın 22 Eylül 2012, Cumartesi
Kabak 7 Eylül 2012, Cuma
Mersin 16 Ağustos 2012, Perşembe
Kaya Sarmaşığı (Hedera) 9 Ağustos 2012, Perşembe
Dut ağacı 2 Ağustos 2012, Perşembe
Alıç ağacı 26 Temmuz 2012, Perşembe
Meleklerin Meyvesi (Karpuz) 21 Temmuz 2012, Cumartesi
İLK YEMEK KİTABIMIZ (Melceü’t Tabbahin) 14 Temmuz 2012, Cumartesi
İlaç Yapımında Kullanılan Endemik Bitkilerimiz 7 Temmuz 2012, Cumartesi
Sıklamen 29 Haziran 2012, Cuma
Haseki Küpesi 22 Haziran 2012, Cuma
Ekinezya 1 Haziran 2012, Cuma
Oya Ağacı 25 Mayıs 2012, Cuma
Yeşil Yürekli Dev Adam Manisa Tarzanı 18 Mayıs 2012, Cuma
Manolya 11 Mayıs 2012, Cuma
Ağlayan Gelin (Fritillaria İmperiaris) 27 Nisan 2012, Cuma
Frezya (Mis Sümbülü) 20 Nisan 2012, Cuma
Nar 12 Nisan 2012, Perşembe
Petunya(Tütün Çiçeği) 6 Nisan 2012, Cuma
Gargan (Batı Karya Lavantası) 29 Mart 2012, Perşembe
Lale 23 Mart 2012, Cuma
Gülibrişim 16 Mart 2012, Cuma
Türkiye’nin endemik Böcekleri 9 Mart 2012, Cuma
Civanperçemi 1 Mart 2012, Perşembe
Zambak 17 Şubat 2012, Cuma
Süsen (İrin) 9 Şubat 2012, Perşembe
Kasımpatı 27 Ocak 2012, Cuma
Ağaçların transplantasyonu 20 Ocak 2012, Cuma
Sakız Ağacı 6 Ocak 2012, Cuma
Çiğdem 29 Aralık 2011, Perşembe
Zeytin 23 Aralık 2011, Cuma
Şifalı Bitkiler 2 Aralık 2011, Cuma
Leylak 25 Kasım 2011, Cuma
Nefes 18 Kasım 2011, Cuma
Gül 11 Kasım 2011, Cuma
Çam Ağacı 4 Kasım 2011, Cuma
Karanfil 28 Ekim 2011, Cuma
Açelya 14 Ekim 2011, Cuma
Defne Yaprakları 6 Ekim 2011, Perşembe
Orkide 28 Eylül 2011, Çarşamba
Dağlarından Yağ Ovalarından Bal Akar 23 Eylül 2011, Cuma
Begonvil 15 Eylül 2011, Perşembe
Ortanca 8 Eylül 2011, Perşembe
Sığla (Günnük) ağacı 25 Ağustos 2011, Perşembe
Çiçek'çe 18 Ağustos 2011, Perşembe
Uyan, “Çiçek’çe” ile Çine Madran’da 17 Ağustos 2011, Çarşamba