16 Nisan 2024, Salı

Tarihler boyu gül

22 Ekim 2012, Pazartesi

     


Cihan Uyan

Gül türlerinin ilk olarak 30-35 milyon yıl önce ortaya çıktığı ve vatanının Kafkasya olduğu sanılmaktadır. Dünyada 200 Türkiye de ise 25 kadar yabani gül yetişmektedir. Mesela kuşburnu dediğimiz sıcak içecek de bir yaban gülünden elde edilmektedir. Ülkemizde yaban gülleri ve kültüre alınmış güllerin zenginliği açısından özel bir yere sahiptir. Bu kadar zenginliği de Anadolu kültürlerini etkilemesi gayet normal. Mesela Hititler güle pillu ya da tanrının çiçeği diyorlardı. Ve kutsal törenlerinde kullanıyorlardı. Frigya kralı Midas Pers ordusuna yenilerek Eskişehir civarındaki sarayından ayrılırken güllerini de beraberinde götürmüştü. Bu güllerden birisi halen Sivas, Van gibi illerimizde yetişmektedir. M.Ö. 7 yüzyıla tarihlenen bir Frig yerleşimi olan Yozgat Kerkenes dağında 8 taç yapraklı bir gülü dağında 8 taç yapraklı bir gülü betimleyen taş parçası bulunmuştur. Kırmızı gül antik inançlarda Afrodit’in tam açmış beyaz gül ise Ay Tanrıçası selene’nin sembollerindendir. Roma’nın deli lakaplı imparatoru Neron bir ziyafet için 80 bin altınlık gül aldığı ve misafirlerine içi gül doldurulmuş yataklarda yatırdığı söylenir. Güllerden elde edilen parfümlerin kullanılması aynı zamanda dinseldi. Parfüm sözcüğü-per fumum –(duman yoluyla) sözcüğünden türetilmiştir. Ortaçağ Avrupasında Hz. Meryem beyaz bir gülle sembolize ediliyordu.Ve güllerin çiçeklendiği Mayıs ayına Meryem ayı deniliyordu. Osmanlı döneminde gül bahçelerin ve sarayın önemli çiçeklerinden biriydi. İslam inancında gül Hz. Muhammedi sembolize eder. Ve onun gül kokulu olduğuna inan ılırdı. Ünlü Müslüman komutan Selahaddin Eyyubi 1187’deKudüse girdiğinde -  Ömer Cami – duvarlarını gülsuyu ile yıkatmıştır. Ancak gülün İslam dini açısından önemli olmasının arkasında başka bir gerçek daha vardır. Gül kokusu hafızaya  iyi gelir.Dolayısıyla Kuran’ı ezberlemek hatim indirebilmek için gül kokusunun zihni dirilten odaklanmayı artıran ve belleği bileyen özelliğine başvurmak gerekir. Gül yağının içinde etken maddelerin hafıza üzerindeki etkisinden dolayı hafızların kuran sayfaları arasına gül yaprakları koymaları gül yağı koklamaları ve gül suyu serpmeleri arkasında derin peygamber sevgisinin yanı sıra hafızayı güçlendirmek arayışı yatar. Günümüzde izi kaybedilen bir isparta gülüne-Hafız gülü-adı verilmiştir. Son olarak Mevlana’da gülü hayallerdeki ve anılardaki sevgilinin, kutsal aşkın sembolü olarak görüyordu. 



Yazarın Tüm Yazıları
Çuha çiçeği 14 Mart 2013, Perşembe
Süs balıkları 5 Şubat 2013, Salı
Çoban Püskülü ( İleks) 23 Ocak 2013, Çarşamba
Nilüfer 15 Ocak 2013, Salı
Çalı Funda (Erica ) 2 Ocak 2013, Çarşamba
Melisa 14 Aralık 2012, Cuma
Hercai Menekşe ( Kelebek Çiçeği) 27 Kasım 2012, Salı
Tarihler boyu gül 22 Ekim 2012, Pazartesi
Çarkıfelek 6 Ekim 2012, Cumartesi
Fesleğen 29 Eylül 2012, Cumartesi
Tarçın 22 Eylül 2012, Cumartesi
Kabak 7 Eylül 2012, Cuma
Mersin 16 Ağustos 2012, Perşembe
Kaya Sarmaşığı (Hedera) 9 Ağustos 2012, Perşembe
Dut ağacı 2 Ağustos 2012, Perşembe
Alıç ağacı 26 Temmuz 2012, Perşembe
Meleklerin Meyvesi (Karpuz) 21 Temmuz 2012, Cumartesi
İLK YEMEK KİTABIMIZ (Melceü’t Tabbahin) 14 Temmuz 2012, Cumartesi
İlaç Yapımında Kullanılan Endemik Bitkilerimiz 7 Temmuz 2012, Cumartesi
Sıklamen 29 Haziran 2012, Cuma
Haseki Küpesi 22 Haziran 2012, Cuma
Ekinezya 1 Haziran 2012, Cuma
Oya Ağacı 25 Mayıs 2012, Cuma
Yeşil Yürekli Dev Adam Manisa Tarzanı 18 Mayıs 2012, Cuma
Manolya 11 Mayıs 2012, Cuma
Ağlayan Gelin (Fritillaria İmperiaris) 27 Nisan 2012, Cuma
Frezya (Mis Sümbülü) 20 Nisan 2012, Cuma
Nar 12 Nisan 2012, Perşembe
Petunya(Tütün Çiçeği) 6 Nisan 2012, Cuma
Gargan (Batı Karya Lavantası) 29 Mart 2012, Perşembe
Lale 23 Mart 2012, Cuma
Gülibrişim 16 Mart 2012, Cuma
Türkiye’nin endemik Böcekleri 9 Mart 2012, Cuma
Civanperçemi 1 Mart 2012, Perşembe
Zambak 17 Şubat 2012, Cuma
Süsen (İrin) 9 Şubat 2012, Perşembe
Kasımpatı 27 Ocak 2012, Cuma
Ağaçların transplantasyonu 20 Ocak 2012, Cuma
Sakız Ağacı 6 Ocak 2012, Cuma
Çiğdem 29 Aralık 2011, Perşembe
Zeytin 23 Aralık 2011, Cuma
Şifalı Bitkiler 2 Aralık 2011, Cuma
Leylak 25 Kasım 2011, Cuma
Nefes 18 Kasım 2011, Cuma
Gül 11 Kasım 2011, Cuma
Çam Ağacı 4 Kasım 2011, Cuma
Karanfil 28 Ekim 2011, Cuma
Açelya 14 Ekim 2011, Cuma
Defne Yaprakları 6 Ekim 2011, Perşembe
Orkide 28 Eylül 2011, Çarşamba
Dağlarından Yağ Ovalarından Bal Akar 23 Eylül 2011, Cuma
Begonvil 15 Eylül 2011, Perşembe
Ortanca 8 Eylül 2011, Perşembe
Sığla (Günnük) ağacı 25 Ağustos 2011, Perşembe
Çiçek'çe 18 Ağustos 2011, Perşembe
Uyan, “Çiçek’çe” ile Çine Madran’da 17 Ağustos 2011, Çarşamba