19 Nisan 2024, Cuma

Okul öncesi çocuklarda çalma davranışı

18 Ocak 2012, Çarşamba

     


Nilüfer Kabalı

Çalma davranışı, insanın kendine ait olmayan bir eşyayı izinsiz olarak alıp ona sahip olmasıdır. Çalma davranışı anne ve babaların çok korktukları ve çocuklarında gördüklerinde telaşa ve paniğe neden olan ve önlenmediğinde gerçekten tehlikeli olan bir davranış bozukluğudur. Çoğu çocuk belirli yaş dönemlerinde başkalarının eşyalarını izinsiz alıp kullanabilirler. Çocuk beş yaşından küçükse, bu davranışı hırsızlık olarak değerlendiremeyiz. Çocuğun yaşı küçük olduğundan dolayı bu davranış masum bir durum olarak görülebilir. Masum olarak görülebilir ancak bir önlem alınmadığı halde ileride istenmeyen durumlarla karşılaşmanız mümkündür.

Okul öncesi dönemde, genellikle 7-8 yaşlarına kadar görülen izinsiz eşya alma davranışı, bir uyum ve davranış bozukluğu olan 'çalma davranışı' olarak kabul edilmez. Çalma davranışının bir uyum ve davranış bozukluğu olarak ele alınabilmesi için; çocuğun ilkokul çağına gelmiş olması gerekir.
  
3-6 yaşları arasındaki çocuklar, gittikleri evlerde veya kreşte arkadaşlarında gördükleri objeleri ve oyuncakları almakta sakınca görmezler. Çocuğun bu davranışının altında yatan neden, beğendiği nesneyi yanında bulundurmaya çalışmaktan öte bir şey değildir. Okul öncesi dönemde mülkiyet duygusu tam olarak gelişmediği için, çocuklar, başka birine ait bir eşyayı izinsiz olarak almanın kötü bir davranış olduğunu anlamakta güçlük çekerler. Örneğin 2 yaşındaki bir çocuk, benmerkezcidir; her şeyin kendisinin olduğunu ve çevresinde beğendiği ya da ihtiyaç duyduğu objeleri alabileceğini düşünür ya da izinsiz kullanır. Senin, benim, onun kavramlarını ayırt edemez. Bazen beğendiği oyuncakları ya da arkadaşının eşyasını alıp eve getirebilir Çocuk zamanla kendisinin olanla olmayanı ayırt etmeye başlar ama bencil tutumu uzun süre devam eder. 3-4 yaşlarında çocuk sormadan bir şeyin alınmayacağını bilir, ama karşı koyamaz. Bu yaşlardaki çocukların diğerlerinin eşyalarını alma davranışları çalma olarak kabul edilmez. 5-8 yaş döneminde çalma davranışı daha sık görülür. Bu dönemde gösterişli olan her şey hoşlarına gider. Birbirlerine ait olan kokulu silgileri, renkli kalemleri alabilirler. Çoğu çocuk izinsiz aldıkları nesnelere, “yolda buldum”, “arkadaşım verdi”, “kendim aldım” ya da “ödünç aldım” şeklinde açıklama getirebilirler.
  
Her çocuk nesnelere sahip olmanın anlamını ve başkalarına ait olan şeyleri alamayacağını öğrenmelidir. Bunu öğretmenin en iyi yolu, çocuğun kendisine ait eşyaları olmasını sağlamak  ve yeterince büyüyünce kendisine harçlık vermektir. Çocuğun ayrı odası ve çekmeceleri  olması da tercih edilecek bir durumdur. Çocukların temizlik, uyku gibi temel ihtiyaçlarına dikkat edilmeli, bu konuda çocuklar asla cezalandırılmamalıdır. Çocuk küçükse, izinsiz aldığında hırsızlık yaptığının farkında değildir. Çocuk bu yüzden cezalandırılmamalıdır ama yaptığının da doğru olmadığı anlatılmalıdır.“Bu eşya sana ait değil, senin olmasını istediğini anlayabiliyorum ama başkasına aitse izinsiz alman doğru değil” şeklinde bir açıklama getirilebilir. Böylece çocuk, başkalarının mülkiyet hakkına saygılı olmayı öğrenecektir. Ana babaların da çocuklarına iyi örnek olmak için başkalarına ait şeyleri izinsiz almamaları gerekir.
  
Okul çağlarında devam eden çalmalar üzerinde daha sık durulmalıdır. Çocuklar ve aile yönünden nedenler araştırılmalıdır. Bir şey çaldığında çocuk, hırsız damgası yemeden, şiddet uygulamadan, ağır suçlamalara maruz bırakılmadan, aldığının geri verilmesi en iyi çözümdür. Çocuk gereksiz yere suçlanmamış ama davranışı da onaylanmamış olacaktır. Yetişkinler,   çalınanlar için çocuklarına kızarsa bu onların sevilmedikleri ve yanlış anlaşıldıklarına yönelik inançlarını güçlendirir ve daha çok hırsızlık yapmalarına neden olabilir. Çalma eylemin çocuğun ilgi ve sevgi isteğine bir işaret olduğunu unutmayarak öfkeyi bir kenara bırakmak, çözüm bulma olasılığını arttıracaktır. Hırsızlık kriminal bir suça ya da patolojik bir soruna dönüşürse mutlaka bir uzmandan psikolojik yardım alınmalıdır. 
 




Yazarın Tüm Yazıları
Ağaç yaşken eğilir 24 Ekim 2013, Perşembe
Saygılı ve kibar çocuk yetiştirmek 1 Mayıs 2013, Çarşamba
Çocuklara vakit ayırmanın önemi 3 Nisan 2013, Çarşamba
Enkoprezis 27 Mart 2013, Çarşamba
Çocuklarda Enuresis Nokturna (Gece Altını Islatma) 2 Ocak 2013, Çarşamba
Çocuk ve boşanma 21 Kasım 2012, Çarşamba
Çocuklar ve Kurallar 7 Kasım 2012, Çarşamba
Çocuklarda Kıskançılık 17 Ekim 2012, Çarşamba
Çocuklarda İnatçılık 10 Ekim 2012, Çarşamba
Çocuklarda yalan söyleme 26 Eylül 2012, Çarşamba
Çocuğum neden okula gitmek istemiyor, onu okula gitmeye nasıl alıştıracağım ? 12 Eylül 2012, Çarşamba
Okula dönmek... 5 Eylül 2012, Çarşamba
Çocukları Kabul Etmenin Önemi 29 Ağustos 2012, Çarşamba
Çocuğum Çok Fazla Yemek Yiyor 15 Ağustos 2012, Çarşamba
Çocuğum Yemek Yemiyor 8 Ağustos 2012, Çarşamba
Özgüvenli Çocuklar ve Egosu Yüksek Çocuklar Arasındaki Farklar 1 Ağustos 2012, Çarşamba
Güven Verici, Destekleyici Anne-Baba Tutumu 18 Temmuz 2012, Çarşamba
Mükemmeliyetçi Anne-Baba Tutumu 11 Temmuz 2012, Çarşamba
Reddedici Anne-Baba Tutumu 4 Temmuz 2012, Çarşamba
Aşırı Koruyucu Anne-Baba Tutumu 27 Haziran 2012, Çarşamba
Dengesiz ve Kararsız Anne-Baba Tutumu 20 Haziran 2012, Çarşamba
İlgisiz Ve Kayıtsız Anne-Baba Tutumu 13 Haziran 2012, Çarşamba
Serbest Anne-Baba Tutumu 6 Haziran 2012, Çarşamba
ANNE-BABA TUTUMLARI VE ÖZELLİKLERİ 29 Mayıs 2012, Salı
Çocuklar İçin Anne, Baba Örneği ve Önemi 22 Mayıs 2012, Salı
Çocuklarda özgüven nasıl gelişir? 16 Mayıs 2012, Çarşamba
Çocuklarda Merhamet Duygusu Nasıl Gelişir? 22 Şubat 2012, Çarşamba
Sorumluluk Sahibi Çocuk Yetiştirmek 8 Şubat 2012, Çarşamba
Okul öncesi çocuklarda çalma davranışı 18 Ocak 2012, Çarşamba
Baba-Çocuk İlteşimi 11 Ocak 2012, Çarşamba
Anne- Çocuk İletişimi 28 Aralık 2011, Çarşamba
Çocuklarda etkili iletişim 14 Aralık 2011, Çarşamba
5-6 Yaş Çocuğunun Gelişimsel Özellikleri 7 Aralık 2011, Çarşamba
4-5 yaş çocuklarının gelişimsel özellikleri 30 Kasım 2011, Çarşamba
3-4 Yaş çocukların özellikleri 16 Kasım 2011, Çarşamba
Bebeksi davranışlar geri dönerse 10 Kasım 2011, Perşembe
Okul öncesi eğitimde disiplin 2 Kasım 2011, Çarşamba
Okul Öncesinde Değerler Eğitimi 26 Ekim 2011, Çarşamba
Okul öncesi dönemde arkadaşlık ilişkileri 19 Ekim 2011, Çarşamba
Bebek ve Çocuklarda Korkular 12 Ekim 2011, Çarşamba
Dikkat Eksikliği ve Hiparaktivite 5 Ekim 2011, Çarşamba
Eğitim ve Öğretimde Anne Babaya düşen görevler 14 Eylül 2011, Çarşamba
Çocuğum Okula Başlıyor 7 Eylül 2011, Çarşamba
Çocuklarda tuvalet alışkanlığı 24 Ağustos 2011, Çarşamba
Okul Öncesi Dönemde Çocuk ve Televizyon 17 Ağustos 2011, Çarşamba
Çocuğuma nasıl hayır cevabını verebilirim 9 Ağustos 2011, Salı
Çocuk ve oyun 3 Ağustos 2011, Çarşamba
Gelişim Dönemleri ve Özellikleri 19 Temmuz 2011, Salı
Gelişim İlkeleri 5 Temmuz 2011, Salı
Başlarken 29 Haziran 2011, Çarşamba