20 Nisan 2024, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

3 Temmuz 2013, Çarşamba

     


Prof. Dr. Nefati Kıylıoğlu
-Olmaz böyle bir şey! Her gece, her gece aynı vakitte baş ağrısı ile uyanıyorum. Sanki saati kurmuşum da hep o vakitte çalıyor zannedersiniz! Usandım artık, her gece uykusuzum, her gece başım ağrıyor. Doktor bey kötü bir şey olsa gündüz de başım ağrırdı değil mi? Ne olur artık beni rahatlatın. Uyumak ve ağrıdan uzak olmak istiyorum.

Uyku ve baş ağrısı arasında bir ilişki var mıdır? Var ise nereden gelir bu durum?
Ağrı ve uyku birbiri ile ilişkili iki durumdur. Bu ilişki iki yönlüdür. Uyku bazen ağrıyı giderirken, bazen de uyku sırasında ya da sonrasında ağrıyı çağırır. Migreni olanlar ağrı sırasında karanlık ve sessiz bir oda arar. Uyuyabilirse eğer uyandığında, sıklıkla ağrısı geçmiş olur. Yeni bir hayata başlamış gibi hisseder. Bazen de ağrısız yatan o kişi gecenin bir yarısında dayanılmaz bir ağrı ile uyanır.
Ağrı - uyku ilişkisi için kesin bir sebep - sonuç ilişkisi henüz yoktur. Olası sorumlu uykuyu başlatan ve sürdüren "hipotalamus" yapısıdır. Bu yapı sadece uyku - uyanıklık için değil aynı zamanda ağrı, hormonlar, iştah, cinsellik gibi pek çok işlev ile de ilişkilidir. Bilinçli olarak kontrol edilemez. Göze gelen ışık bizi uyanık tutar. Birtakım kimyasal maddeler de bu sırada birikir ve "bir kabın dolması gibi" dolar. Uyku ile boşalır. Uyku sırasında da beyine giren bilgiler "uykunun devamı için" sansürlenir. Bu sansürü yapan da hipotalamus bölgesidir. İşte ya sansürü yapan bölge ya da sansüre uğrayan bölge çalışma düzeni uyumsuz ya da bozuk ise ağrı beyne ulaşır ve uyanma olur. Fazla ya da az uyuma da ağrı üzerindeki sansürün bozulmasına neden olabilir.

Uyku apnesi ile baş ağrısı arasında bir ilişki var mıdır? Tedavi ile geçer mi?
Evet, vardır. Gece boyunca nefes durması olan yani uyku apne hastalığı olan kişilerde baş ağrısı görülme sıklığı yüksektir. Vücudun normal işlemesi için hem gıda ve hem de yeterli oksijen "olmaz ise olmaz" niteliktedir. Oksijensiz kalan bir beyindeki baş ağrısı daha çok sabahları uyanma sırasında hissedilen, başın her iki yanında ve daha çok baskı yapar ya da sıkıştıran tarzda, genellikle ilk yarım ya da bir saat içinde geçen şekildedir. Bu tarz baş ağrısı çekenler de aynı zamanda uyku - apne hastalığına bağlı olarak gözlenen uykudan dinlenmeden ve uykuya doyamadan uyanma, gündüzleri aşırı uyuma ihtiyacı, yemeklerden sonra şekerlemeler ve hatta oturduğu yerde uyumalar da gözlenir. Baş ağrısının tedavisi için ayrıca bir ilaca gereksinim olmaz, çünkü uyku - apne tedavisi için kullanılan basınçlı hava veren cihazların kullanılması ile bu ağrı da geçer.
Uyku apne hastalığı küme baş ağrısı denen bir ağrı çeşidi ile de ilişkilidir. Bu ağrı ise tek taraflı, göz üzerinde ya da alında, geceleri ya da gündüzleri hep aynı vakitte ortaya çıkar şekildedir. Bu sırada gözde kızarma - sulanma, burunda dolgunluk - akıntı da eşlik eder. Ailenin diğer bireylerinde de küme baş ağrısı vardır ve ağrı kuşaklar geçtikçe erken yaşta ortaya çıkar. Dikkat çeken ilişkili ve ilginç bir durum da bu atakların sıklıkla gün dönümü zamanlarında yani "gecenin ve gündüzün en uzun olduğu, uyku durumunun hep sınırlara geldiği" durumlarda ortaya çıkmasıdır.
Hipnik baş ağrısı denilen ilginç bir ağrı türü daha vardır. Bu ağrı tüm vücudun tam olarak felç olduğu, sadece soluk alıp verme kasları ile göz kaslarının hareket ettiği uykunun REM evresi sırasında olur. Bu evre uyandığımızda rüyaları hatırladığımız evredir. Diğer evrelerde uyandığımızda çoğunlukla gördüğümüz rüyaları hatırlamayız. Uykunun bu aşamasında ortaya çıkan ağrı ileri yaşta - 60 yaşından sonra, zonklayıcı, bazen de sıkıştırıcı karakterdedir. Sıklıkla iki taraflıdır ve on beş dakika ile 3 saat içinde geçer. Kafein alımı yani bir "Türk kahvesi" bu ağrıyı geçirir. Ağrı gelmesin diye kullanılan tedaviler ise farklıdır.
Vazgeçilmez özellikte olan uyku ömürün üçte biridir. Sağlıklı bir uyku geri kalan üçte ikinin en azında ağrısız geçmesi için gereklidir. Bu nedenle hem uyku ile ilişkili sorunlar ve hem de ağrı için Nöroloji hekimine başvurmanız ve sorunlarınızı çözmeniz iyi bir hayat için "anahtar" olacaktır. 


Yazarın Tüm Yazıları
Yaşlılık ve sağlıklı yaşam 25 Mart 2014, Salı
Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması 18 Mart 2014, Salı
Damar iltihaplanması - Vaskülit 11 Mart 2014, Salı
Behçet Hastalığı 4 Mart 2014, Salı
Beyin ölümü 25 Şubat 2014, Salı
İnsan sağlığı ve bilgi üretimi 18 Şubat 2014, Salı
Apraksi - Hareketin yapılamaması 11 Şubat 2014, Salı
Spinoserebellar ataksi 28 Ocak 2014, Salı
Epilepsi ve cerrahisi 21 Ocak 2014, Salı
Servikal spondilotik myelopati 14 Ocak 2014, Salı
Temporal arteritis 7 Ocak 2014, Salı
Kapı - Duvar 2 Ocak 2014, Perşembe
Göz felci (Gözde hareket kaybı) 24 Aralık 2013, Salı
Paraneoplastik sendrom 17 Aralık 2013, Salı
Düşük el (Radiyal sinir felci) 10 Aralık 2013, Salı
Status Epileptikus (Nöbet fırtınası) 3 Aralık 2013, Salı
Beynin sağ ve sol yarısı 26 Kasım 2013, Salı
Beyin tümörü ve nöbet geçirme 19 Kasım 2013, Salı
Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman 5 Kasım 2013, Salı
Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması) 26 Ekim 2013, Cumartesi
Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım? 11 Ekim 2013, Cuma
İlaçlar ve vücudumuz 1 Ekim 2013, Salı
Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması 17 Eylül 2013, Salı
Davranışlar ve sağlığımız 12 Eylül 2013, Perşembe
Göz hareketleri ve bozuklukları 3 Eylül 2013, Salı
Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu 20 Ağustos 2013, Salı
Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis 14 Ağustos 2013, Çarşamba
Sınırlar ve canlılık 6 Ağustos 2013, Salı
Siyatik sinir etkilenmesi. 30 Temmuz 2013, Salı
Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV 23 Temmuz 2013, Salı
Sıcaklık, ısı ve bedenimiz 16 Temmuz 2013, Salı
Damar sertliği - Ateroskleroz 10 Temmuz 2013, Çarşamba
Uyku ve baş ağrısı 3 Temmuz 2013, Çarşamba
Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati 26 Haziran 2013, Çarşamba
Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum 19 Haziran 2013, Çarşamba
Yutma bozukluğu - Disfaji 12 Haziran 2013, Çarşamba
Geçici Bellek Kaybı 4 Haziran 2013, Salı
Ortostatik hipotansiyon 15 Mayıs 2013, Çarşamba
Kulak çınlaması - Tinnitus 7 Mayıs 2013, Salı
Kore - Sydenham koresi 30 Nisan 2013, Salı
Vitamin B12 ve sinir sistemi 23 Nisan 2013, Salı
Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri 16 Nisan 2013, Salı
Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler 11 Nisan 2013, Perşembe
Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS 3 Nisan 2013, Çarşamba
Beynimiz ve yaşlanma 27 Mart 2013, Çarşamba
Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2 19 Mart 2013, Salı
Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1 11 Mart 2013, Pazartesi
Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu 5 Mart 2013, Salı
Hemifasiyal spazm - Yüzde ve gözde istenmeyen kasılma durumu 27 Şubat 2013, Çarşamba
Tiroid bezi ve göz hastalığı 23 Şubat 2013, Cumartesi
Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı 6 Şubat 2013, Çarşamba
Demans - Bunama hastalığı 29 Ocak 2013, Salı
Yalancı tümör sendromu (Psuedotumor cerebri) 22 Ocak 2013, Salı
Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı 15 Ocak 2013, Salı
Uykusuzluk - İnsomni 8 Ocak 2013, Salı
Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi 1 Ocak 2013, Salı
Bel ağrısı 24 Aralık 2012, Pazartesi
Uykuda nefes durması - Horlama 18 Aralık 2012, Salı
Bayılma (Senkop) 12 Aralık 2012, Çarşamba
Beyin kanaması ve yüksek tansiyon (Hipertansiyon) 4 Aralık 2012, Salı
Ağrı kesici kötüye kullanım baş ağrısı 29 Kasım 2012, Perşembe
Diyabetik nöropati (Şeker hastalığı ve sinir iltihabı) 20 Kasım 2012, Salı
Fibromyalji Sendromu 13 Kasım 2012, Salı
İnflamatuar myopatiler - (Dermatomyozit/Polimyozit) 7 Kasım 2012, Çarşamba
Myastenia Gravis 30 Ekim 2012, Salı
Akut inflamatuar demyelinizan nöropati - GBS (Guillain-Barre Sendromu) 23 Ekim 2012, Salı
Nöbet geçirme - Sara hastalığı (Epilepsi) 16 Ekim 2012, Salı
Optik Nörit 9 Ekim 2012, Salı
İnme - Stroke 3 Ekim 2012, Çarşamba
Botulinum toksini - Distoni 26 Eylül 2012, Çarşamba
Yanan ayaklar - Küçük lif nöropatisi 18 Eylül 2012, Salı
Yüz felci - Fasiyal paralizi 12 Eylül 2012, Çarşamba
Huzursuz Bacaklar Sendromu 4 Eylül 2012, Salı
Trigeminal nevralji 28 Ağustos 2012, Salı
Tek gözde ağrısız - ani görme kaybı (Amarozis Fugax) 21 Ağustos 2012, Salı
Parkinson Hastalığı 14 Ağustos 2012, Salı
El titremesi - Tremor 7 Ağustos 2012, Salı
Sinir Sıkışması - Karpal Tünel Sendromu 31 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (2. bölüm) 24 Temmuz 2012, Salı
Baş ağrısı - Migren (1. bölüm) 17 Temmuz 2012, Salı
Çift görme 10 Temmuz 2012, Salı
Baş dönmesi 3 Temmuz 2012, Salı
Prof. Dr. Kıylıoğlu Çine Madran’da 2 Temmuz 2012, Pazartesi